|
№
|
Atamaning o`zbek tilidagi nomi
|
Atamaning rus tilidagi nomi
|
Atamaning
ingliz tilidagi nomi
|
Atamaning o`zbek tilidagi izohi
|
|
|
1
|
Menejment
|
Менеджмен т
|
Management
|
boshqaruv hokimiyati va san’ati;
resurslarni boshqarish bo‘yicha alohida moxirlik va ma’muriy ko‘nikmalar tushuniladi. • boshqaruv, ya’ni resurslarni, odamlarni boshqarish, samarali faoliyat olib borish va foyda olishni bilish, uni ko‘paytirish jarayonidir.
|
|
|
2
|
Xarajatlar
|
Расходы
|
Costs
|
mahsulotni ishlab chiqarish
(xizmat ko‘rsatish) va uni sotish xamda xodimlarga to‘lash uchun sarflanadigan mablag‘lardir.
|
|
|
3
|
Baho
|
Цена
|
Price
|
tovar va xizmatlarning pulda ifodalangan qiymatidir
|
|
|
4
|
Menejment ob’yekti
|
Объект
менеджмента
|
Мanagement
object
|
boshqariluvchi shaxslar va jarayonlar
|
|
|
5
|
Menejment
tamoyillari
|
Принципы
менеджмент
а
|
Management
principles
|
boshqaruv jarayonidagi dastlabki,
ya’ni xatti-harakat yoki
faoliyatning asosiy qoidasi, rahbar g‘oyasi
|
|
|
6
|
Rejalashtirish
|
Планирован
ие
|
Planning
|
boshqaruv jarayonidagi belgilangan vazifalarni bajarish uchun chora-tadbirlarni ishlab chiqish
|
|
|
7
|
Nazorat
|
Контроль
|
Controlling
|
boshqaruv jarayonidagi ishni to’g’ri borishini ta’minlovchi usullar va kuzatuvlar
|
|
|
8
|
Motivatsiya
|
Мотивация
|
Motivation
|
boshqaruv faoliyatidagi xodimlarini yanada yaxshiroq ishlashi uchun beriladigan ruhiy omillar
|
|
|
9
|
Extiyoj
|
Потребност
ь
|
Need
|
Insonning yashashi va kamol topishi uchun kerak bo’ladigan moddiy va ma’naviy resurslar
|
|
|
10
|
Ierarxiya
|
Иерархия
|
Hierarchy
|
boshqaruvning yuqori pog’onadsan quyi pog’ona tomon harakatlanishi
|
|
|
11
|
Lavozim
|
Должность
|
Position
|
korxona, muassasa, idora va tashkilotlarda biror rasmiy xizmatni bajarish bilan bog’liq bo’lgan vazifa.
|
|
|
12
|
Mehnatni ilmiy tashkil etish
|
Научная организация труда
|
Scientific organizati on of labor
|
ishlab chiqarishga tizimli joriy qilinadigan ilm-fan yutuqlari va ilg’or tajribalarga asoslangan mehnatni tashkil etish, u eng yaxshi texnika va odamlarni bitta ishlab chiqarish jarayoniga yig’ishga imkon beradi, material va mehnat resurslaridan eng samarali foydalanish hamda ishlab chiqarish faoliyatining uzluksiz borishini ta’minlaydi, inson sog’lig’ini saqlashga yordam beradi.
|
|
|
13
|
Mehnatning vazifaviy taqsimlanishi
|
Распределение труда по обязанности
|
Distributin g the labor by duty
|
alohida ishchilar guruhi, ularning jamoat faoliyatidagi vazifalariga qarab taqsimlash
|
|
|
14
|
Xodimlar
|
Персонал
|
Personnel
|
ishlab chiqarish yoki boshqaruv operatsiyalarini bajaruvchi va mehn at vositalaridan foydalanish bilan mehnat predmetini qayta ishlash bilan band bo’lgan barcha insonlar
|
|
|
15
|
Ilmiy menejment maktabi
|
Научная школа управления
|
Scientific
manageme
nt school
|
-Vazifani bajarishning maqbul usullarini topish maqsadida ilmiy tahlilni qo’llash.
Vazifani bajaruvchi eng maqbul xodimni tanlash va uning o’qitilishini ta'minlash.
Vazifani samarali bajarilishini ta'minlovchi xodimlarni zarur resurslar bilan ta'minlash. - Yuqori mehnat unumdorligini ta'minlash maqsadida xodimlarni muntazam rag’batlantirib turishga asoslangan va 18851920 yillardagi (F. Teylor, G.
Emerson va boshqalar) maktab
|
|
|
16
|
Mumtoz yoki ma'muriy menejment maktabi
|
Классическая школа управления
|
Classical school of
manageme
nt
|
1920-1950 yillarda A. Fayol, M. Veber va boshqalar tomonidan asos solingan va:
-boshqaruv printsiplarini rivojlantirish.
boshqaruv funksiyalarini bayon etish.
tashkilotni yalpi boshqarishda sistemali yondoshuvni asoslashga taalluqli maktab
|
|
|
17
|
“Inson munosabatlari” maktabi
|
Школа человеческие отношения
|
School of
Human
Relations
|
1950 yilda E. Meyo, R. Laykert va boshqalar tomonidan asos solingan va:
|
|
|
|
|
|
|
-mehnat unumdorligini oshirish maqsadida o’zaro
munosabatlardan qoniqish hosil qiluvchi usullarni qo’llash. - kompaniyaning siyosati va istiqbolini xodimlarning xulqatvoriga asoslangan holda tashkil etishga asoslangan maktab
|
|
18
|
Zamonaviy menejment maktabi
|
Современная школа управления
|
Contempo
rary
school of
manageme
nt
|
1950 yildan hozirgacha bo’lgan davrni o’z ichiga oluvchi G. Saymon,
P. Druker, E. Deyl va boshqalar asos slogan va: - murakkab boshqaruv muammolarini chuqurroq tushunish maqsadida turli modellarni ishlab chiqish va qo’llash.
- murakkab vaziyatlarning yechimi bo’yicha boshqaruv xodimlariga yordam beruvchi miqdoriy usullarni ishlab chiqishga yo’naltirilgan maktab
|
|
19
|
Mehnat taqsimoti
|
Pазделение труда
|
Division of labor
|
Ixtisoslashuv natijasida ko’p miqdorda va yuqori sifatli mahsulot ishlab chiqariladi. Bunga e'tibor qaratilishi lozim bo’lgan maqsadlar sonini keskin qisqartirish evaziga erishiladi
|
|
20
|
Funksional yondoshuv
|
Функциональный подход
|
Functional approach
|
Boshqaruvga tashkiliy mexanizmlarning eng oqilona yo’llarini ishlab chiqish imkonini beradi. Shu nuqtai nazardan boshqarish quyidagi funksiyalarni bajaradi:
rejalashtirish;
tashkillishtirish;
rahbarlik qilish;
muvofiqlashtirish;
nazorat qilish
|
|
21
|
Maqsad
|
Цель
|
The goal
|
muddao, murod, ya'ni u yoki bu niyatga erishmoq uchun ko’zda tutilgan mushtarak orzu
|
|
22
|
Funksiya
|
Функция
|
Function
|
biror kimsa yoki narsaning ish, faoliyat doirasi, vazifasi degan ma'nolarni bildiradi
|
|
23
|
Vazifa
|
Задача
|
Duty
|
amalga oshirilishi, hal qilinishi lozim bo’lgan masala, o’rganilishi lozim bo’lgan, ko’zda tutilgan maqsad, yoki biror-bir topshiriq, xizmat, yumush, xizmat lavozimi, mansab, amal demakdir
|
|
24
|
Boshqaruv funksiyasi
|
Управленче ский функция
|
Function of
Managem
ent
|
u yoki bu ob'ektni boshqarishga oid aniq vazifalarni hal etishga qaratilgan bir turdagi ishlar majmui
|
|
25
|
Tashkil qilish
|
Организова
т
|
Organizin g
|
boshqaruv ob'ekti doirasida barcha boshqariluvchi va boshqaruvchi jarayonlarning uyushqoqligini ta'minlash
|
|
26
|
Usul
|
Mетод
|
Method
|
tadqiqot qilish yoki ta'sir ko’rsatish usulidir. Tadqiqot qilish nuqtai nazaridan uslub deganda boshqaruv ob'ektini o’rganish jarayonida qo’llaniladigan usullar, ya'ni:
•sistema (tizim)li yondoshuv;
•kompleks yondoshuv;
•tarkibiy yondoshuv;
•integratsion yondoshuv;
•modellashtirish;
•iqtisodiy-matematik yondoshuv;
•kuzatish;
•eksperiment;
•sotsiologik kuzatuv kabi tahlilning ilmiy usullari tushuniladi.
Ta'sir ko’rsatish nuqtai nazardan esa usul deganda boshqarish funksiyalarini amalga
oshirish uchun boshqaruv ob'ektiga ta'sir o’tkazish usullari tushuniladi. Bunday usullarga quyidagilar kirad funksional tizimosti ob'ektlarini boshqarish usuli;
boshqarish funksiyalarini bajarish usullari;
boshqaruv qarorlarini qabul qilish usullari.
|
|
27
|
Boshqaruv
usullari
|
Методы управление
|
Managem
ent methods
|
xodimlarga va umuman ishlab chiqarish jamoalariga ta'sir ko’rsatish usullari bo’lib, bu usullar qo’yilgan maqsadlarga erishish jarayonida mazkur xodimlar va jamoalarning faoliyatini uyg’unlashtirish
|
|
28
|
|
