Sanoat iqtisodiyoti va menejmenti

Jamoaviy shartnoma	Колле ктивн ый контракт		Team term		yollanma ishchilarning mehnat sharoiti va hayoti, shuningdek ular mehnat qiladigan tashkilotning faoliyati bilan uzviy bog‘liq keng masalalarni tartibga soluvchi shartnoma turi
56		Taklif	Предл ожения		Supply		bozorga kelib tushgan va kelib tushishi mumkin bo’lgan tovar va xizmatlar
57		Munosabat lar	Отно шение		Attitudes		qadriyatlarni yuzaga chiqaruvchi turli usullar namoyon bo‘lishi jarayoni
58		Axborot	Информация		Information		ma'lumot va xabarlar to’plami bo’lib, mazmunan yangilik unsurlariga ega bo’ladi va boshqaruv vazifalarini hal etish uchun o’ta zarurdir
59		Oddiy tizim	Простая система		Simple system		Axborot paydo bo’lgan joydan iste'mol joyiga keltiriladi. Bunday axborot telefon orqali yoki signallar vositasida kelib tushishi mumkin. Bu turdagi axborot tizimi quyi boshqaruv bosqichiga to’g’ri keladi
60		Axborotlar tizimi	Информац ионная система		Informati on system		murakkab tizim bo’lib, o’z ichiga turli hujjatlarni, axborot oqimi, aloqa kanallari, texnik vositalar va avtomatik boshqaruv tizimlarini oladi
61		Kommunikat siya	Коммуник ация		Communi cation		kishilar o’rtasidagi o’zaro axborot almashuv jarayoni
62		Norasmiy kommunikat siya	Неформал ьная коммуник ация		Informal communi cation		rahbar atrofidagi shov-shuvlar, rahbarning xizmatga doir bo’lmagan shaxsiy aloqalari, norasmiy kanallar bilan axborot almashuvlari kiradi
63		Ichki kommunikat siya	Внутренняя коммуник ация		Internal communi cation		korxona ichidagi bo’limlar o’rtasidagi, korxona ichki faoliyatini yurgizish uchun zarur bo’lgan axborot almashuvi
64		Kommunikat sion jarayon	Коммуник ационный процесс		Communi cative process		ikki va undan ortiq odamlar o’rtasidagi axborot almashish jarayon
65		Filtrlash	Фильтров ание		Filtering		qabul qiluvchiga yanada qulaylik yaratish maqsadida axborotni maslahatlashgan holda o’zgartirish
66		Iqtisodiy axborotlar	Экономич еские информации		Economical informati on		Iqtisodiy jarayonlarga aloqador bo’lgan barcha turdagi axborotlar
67		Operatsion menejment	Операцио нный менеджме нт		Operation managem ent		korxonaning asosiy mahsulotni ishlab chiqarish va yetkazib berishga yo`naltirilgan, operatsion tizimlarini loyihalashtirish, ekspluatatsiya qilish va mukammallashtirish bilan bog`liq bo`lgan faoliyat
681		Raqobat	Конкуренция		Competition		bozor mehanizmining korhona va firmalarning mahsulot va hizmatlarni sotish, kapitalni foydaliroq joylashtirishda raqiblik asosida hыjalik nisbatlarini shakllantirish bilan bog'liq elementi
69		Raqobatba rdoshlik	Конкурентосп особность		Competitiveness		o’z faoliyatini bozor munosabatlari sharoitida amalga oshirish va bunda ishlab chiqarishni ilmiy-texnik jihatdan takomillashtirish, Xodimlarni rag'batlantirish va mahsulot sifatining yuqori bыlishini ta'minlashga yetarli bo’lgan foyda olish
70		Sertifikat	Сертификат		The certificate		mas'ul idoralar tomonidan mahsulotni ekspertiza qilish asosida beriluvchi, mahsulot sifatini belgilovchi hujjat
71		Uskunalarni zamonaviy lashtirish	Модернизац ия оборудования		The modernization of the equipment		harakatdagi uskunalar konstruksiyasiga, uning texnik darajasini oshiruvchi hamda texnik va iqtisodiy ko’rsatkichlarini yaxshilovchi sezilarli o’zgarishlar kiritish
72		Fantehnika taraqqiyoti	Научнотехнический прогресс		Scientific and technical progress		fan, texnika, texnologiyalar rivojlanishi, mehnat predmetlari, ishlab chiqarish va mehnatni tashkil etishning uzluksiz rivojlanish jarayoni
73		Franchayzer	Франчайзинг		Franchising		franchayzi bilan franchayzing shartnomasi imzolovchi yirik korhona (korporasiya, firma va hokazo)
74		Yalpi daromad	Валовой доход		Gross income		korhona faoliyatining yakuniy natijalarini tavsiflaydi hamda yalpi pul tushumi va mahsulot ishlab chiqarish va sotishga sarflanuvchi barcha harajatlar ыrtasidagi farqni ifodalaydi
75		Yalpi foyda	Валовая прибыль		Gross profit		korxona yalpi daromadining barcha majburiy to’lovlarni chiqarib tashlagandan so’ng korxona ihtiyorida qoluvchi qismi
76		Qayta tiklash	Восстановить		Restore		mavjud ishlab chiqarishni tehnik va tashqilish takomillashtirish, asosiy fondlarni kompleks ravishda yangilash va zamonaviylashtirish asosida tыliq qayta qurish jarayoni
77		Fond sig'imi	Объем фонда		The capacity of the Fund		fond qaytimiga teskari bo’lgan nisbat. Asosiy ishlab chiqarish fondlari o’rtacha qiymatining ishlab chiqarilgan mahsulot hajmiga nisbati sifatida hisoblanadi

4. ILOVALAR

1.Fan dasturi.

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI


TOSHKENT KIMYO-TEXNOLOGIYA INSTITUTI

		“TASDIQLAYMAN” ____________________ TKTI rektori B.Sh.Usmonov
		2022 yil “___” ________

KIMYO VA OZIQ-OVQAT SANOATI KORXONALARI
IQTISODIYOTI
FAN DASTURI

Bilim sohasi:	200000 – Ijtimoiy soha, iqtisod va huquq
Ta’lim sohasi:	230000 – Iqtisod
Ta’lim yo‘nalishi:	5230200 - Menejment (kimyo va oziq ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarish)

Toshkent – 2022

Fan/modul kodi ECHFIE3		O’quv yili 2022-2023	Semestr 5		ECTS – Kreditlar 6
Fan/modul turi Majburiy		Ta’lim tili O’zbek/rus			Haftadagi dars soatlari 6
1.	Fanning nomi			Auditoriya Mashg’ulotlari (soat)	Mustaqil ta’lim (soat)	Jami yuklama (soat)
	Kimyo va oziq-ovqat sanoati korxonalari iqtisodiyoti			90	90	180
2.	1. Fanning mazmuni Fanni o’qitishdan maqsad –talabalarga iqtisodiy bilimlarning nazariy asoslarini, iqtisodiyotdagi asosiy tushuncha va kategoriyalarni, iqtisodiy qonunlar va tamoyillarni o’rgatish hamda amaliyotda ularni qo’llay olish xususiyatini shakillantirishdan iborat. Fanning vazifasi – nazariy bilimlar, amaliy ko’nikmalar, qonunlar va kategoriyalar mazmun-mohiyatini o’rgatish, ularga nisbatan shaxsiy munosabatni shakllantirish orqali iqtisodiy muammolarni echish yo’llarini topa olish qobiliyatini shakllantirish. Fanning asosiy vazifalari quyidagilarni o’z ichiga oladi: iqtisodiy atamalar, kontseptsiya va nazariyalarini bilish va tushunushni o’rgatish; iqtisodiy ma’lumotlarni qayta ishlash jarayonida asosiy iqtisodiy ko’rsatkichlardan foydalana olishni o’rgatish; iqtisodiy tahlil qila olishni o’rgatish; iqtisodiy tadqiqot olib borishda iqtisodiy konseptsiyalarni qo’llay olishni o’rgatish. II. Asosiy nazariy qism (ma’ruza mashg’ulotlari) II.I. Fan tarkibiga quyidagi mavzular kiradi: 1-mavzu. Kimyo va oziq-ovqat sanoati korxonalari iqtisodiyoti fanining mohiyati va vazifalari. Bozor tizimi. Iqtisodiy tizim tushunchasi. Iqtisodiy tizim modellari: an’anaviy iqtosodiyot, ma’muriy-buyruqbozlik iqtisodiyoti, bozor iqtisodiyoti. Bozor iqtisodiyoti tizimining mazmuni. Bozor iqtisodiyotining afzalliklari va kamchiliklari. 2-mavzu. Korxona – kimyo va oziq ovqat sanoatining asosiy bo’g’ini. Korxonalarning vazifalari, xuquqlari, tashkiliy asoslari va bozor munosabatlariga o’tishda tutgan roli. Mulk shakllari. Korxonani tashkil qilish va ro’yxatdan o’tish tartibi, mulkning shakllanish manbaalari. Korxonalarning xo’jalik mexanizmi. Bozor iqtisodiyotiga o‘tish sharoitida korxona turlari (xo‘jalik, o‘rtoqlik, AJ, birlashmalar, xolding kompaniyalar, kichik, o‘rta, qo‘shma va x.k.).