Sanoat binolari

Qo‘shimcha ishlar olib boriladigan (podrabativaemыx) xududlarda loyixalash va qurilish ishlari. Bino va inshootlar qurilishi mo‘ljallangan xududlarda er osti ishlarini olib borilayotgan (er osti kommunikatsiyalarini o‘tkazish bilan bog‘liq ishlar yoki ishlab turgan kommunikatsion tarmoqlar, er osti transport yo‘llari), turli xil tabiiy boyliklar qazib chiqarilayotgan xududlar qo‘shimcha ishlar olib boriladigan xududlar deb Yuritiladi.
Er osti boyliklari qazib chiqariladigan xududlarda bino va inshootlarni loyixalash va ularni ekspluatatsiya sharoitida xosil bo‘ladigan tasirlardan ximoya qilish maqsadida maxsus tog‘ ishlari va qurilish ishlari (konstruktiv) talablari mavjuddir. Tog‘ ishlari talablari bo‘yicha qurilishi amalga oshirilishi lozim bo‘lgan yoki ekspluatatsiya qilinib turgan bino va inshootlar ostidagi grunt yoki er osti boylik qatlami o‘rni qazib olinmaydi yoki shu joy o‘rnini mustaxkamlash uchun turli chora-tadbirlar amalga oshiriladi.
Konstruktiv choralar sifatida esa binoni aloxida bo‘laklarga bo‘lib loyixalash, asosning xisobiy qarishiligini oshirish bo‘yicha turli chora-tadbirlar qabul qilish, doimiy tasir etuvchi yo’qlar miqdorini kamaytirish, bino va inshootlar uchun ratsional konstruktiv sxemalarni tanlab olish ishlari qabul qilinadi.
Qo‘shimcha ishlar olib boriladigan (podrabativaemыx) xududlarda loyixalash va qurilish ishlarini olib borishda binolarni loyixalashning qattiq (jyostkiy), yumshoq (podatlivыy) va aralash (kombinirovannыy) konstruktiv turlaridan foydalaniladi. Bino va inshootlarni qattiq konstruktiv sxema asosida loyixalashda qurilish ishlari (konstruktiv) talablari sifatida binoning yuk ko‘taruv konstruktiv elementlarini kuchlantirish va ularni yaxlit fazoviy bloklarga keltirish, poydevor ustida va xar bir qavatda temirbeton mustaxkamlik belbog‘larini loyixalash, bino bo‘laklari chegarasida bo‘ylama va ko‘ndalang devorlarini temirbeton o‘zakli belbog‘lar yordamida bir-biri bilan bog‘lash va x.k. turdagi ishlar amalga oshiriladi. Bino va inshootlarni Yumshoq konstruktiv sxema asosida loyixalashda esa qurilish ishlari (konstruktiv) talablari sifatida binoni deformatsion choklarni qurish asosda aloxida bo‘laklarga (otsek) ajratish, poydevorlar orasida sirg‘anish choklarini qo‘llash, poydevorlar va yuk ko‘taruvchi devorlar orasida sharnirli va sharnirli siljuvchi birikmalarni loyixalash va x.k.lar orqali amalga oshiriladi. Bino va inshootlarni aralash (kombinirovannыy) yumshoq konstruktiv sxema asosida loyixalashda esa qurilish ishlari (konstruktiv) talablari sifatida binoning yuqorigi qismi qattiq sxemaga, pastki er osti qismi esa Yumshoq sxemaga (yoki teskari xolat) ega bo‘ladi. Binoning mustaxkamligi va ustivorligini saqlash uchun asosiy echim sifatida sokol va xar bir qavat orayopmasning balandligi darajasida yuk ko‘taruvchi devorlarni temirbeton belbog‘lar bilan kuchaytirish qabul qilinadi.
Yuqoridagi yo‘llar va usullar orqali qo‘shimcha ishlar olib boriladigan xududlarda bino va inshootlarni loyixalash va qurilish ishlari amalga oshiriladi.