Sanoat binolari

12-MA’RUZA (2 soat)


SANOAT BINOLARINING METALL KONSTRUKSIYA KARKASLARI


REJA :

1. 
   Sanoat binolarni metall konstruksiyalardan loyixalash.
   
2. 
   Sanoat binolarining metall konstruksiyalari.
   

Tayanch so‘zlar va iboralar: metall konstruksiyalar, “to‘nka” turidagi poydevor konstruksiyalari, boltli bog‘lamlar, boshmoq, sharnirli maxkamlash, markaziy siqilishga ega bo‘lgan ustunlar, markaziy va markaziy siqilishga ega bo‘lmagan ustunlar, kallak (ogolovka), metall konstruksiyali to‘sinlar va fermalar, qo‘shtavr kesimli prokat yoki aloxida elementlardan tashkil topgan konstruksiyalar, tik va bo‘ylama yo‘nalishdagi bog‘lamlar.

Metall karkasli konstruksiyalar temir-beton karkas konstruksiyalarga nisbatan elastiklik nuqtai nazaridan ko‘proq talabga javob beradi va ushbu munosabat bilan metall karkaslarga ega bo‘lgan konstruksiyalardan zilzila kuchi 8-9 ball bo‘lgan seysmik tumanlarda binoning proleti 24 m. va undan ortiq bo‘lgan hollarda xamda tehnologik jarayon mobaynida ko‘prok issiqlik ajralib chiqarilidigan xamda isitiluvchi binolarda foydalanish maksadga muvofik deb hisoblash mumkin.

Konstruktiv sxemasi bo‘yicha metall elementlardan tashkil topgan karkas konstruksiyalari xam temirbeton konstruksiyali karkaslardan farq qilmaydi va uning asosiy elementlarini poydevor, metall ustun va metall to‘sinlar yoki tomning yuk ko‘taruvchi konstruksiyalari xamda gorizontal yo‘nalishda binoning mustaxkamligini saqlovchi bo‘ylama va ko‘ndalang bog‘lamlardan tashkil topadi.



Poydevorlar. Metall konstruksiyali ustunlar ostida tuproq ostiga ko‘miluvchi aloxida turuvchi “to‘nka” turidagi poydevor konstruksiyalaridan foydalaniladi. Ushbu turdagi poydevorlarning Yuqorigi qismi (baza) metall konstruksiyali ustunlar ostida birinchi qavat polining satxidan 0,7 yoki 1,0 m chuqurlikda o‘rnatiladi. Ustunlar va poydevorlar bir-biri bilan maxsus boltli bog‘lamlar yoki payvandlash orkali maxkamlanadi, oralik choklar esa mustaxkamlikni oshirish va ularni tuproq bilan to‘ldirilgang qismini korroziyadan saqlash maqsadida beton bilan to‘ldiriladi. Ustunlarning pastki qismi poydevorlarga o‘rnatish va yuqoridan beriladigan o’qlarni teng taqsimlangan xolda uzatish uchun boshmoqlarga ega bo‘ladi. Ustunlarni poydevorlarga maxkamlash sharnirli va sharnirsiz tarzda amalga oshiriladi. Ustunlarni poydevorlarga sharnirli maxkamlash markaziy siqilishga ega bo‘lgan, qattiq maxkamlash esa markaziy markaziy siqilishga ega bo‘lmagan ustunlar uchun xos sanaladi.