Самиси ўқув услубий

 
7. Маркетинг тадқиқотида сўров услуби ва маркетинг тадқиқотлари 
соҳалари 
 
Сўров бу – тадқиқот объектлари билан мулоқот ўрнатган ҳолда 
ахборот тўплаш усулидир.
Бу усул ахборот тўплашнинг маркетингда энг тарқалган усулидир. У 
тадқиқотларнинг қарийб 90%ини ўтказишда қўлланади.
Оммавий сўровларда ахборот мабаи бўлиб фаолият тури бўйича таҳлил 
предмети билан боғлиқ бўлмаган аҳоли хизмат қилади.
Махсус сўровларда айнан мутахассислар (экспертлар) – профессионал 
фаолияти тадқиқот предмети билан боғлиқ бўлган шахслар асосий ахборот 
манбаи вазифасини бажаради.
Шу сабабли махсус сўровлар кўпинча экспертлар сўрови деб ҳам 
аталади. Улар маркетинг тадқиқотининг бошида муаммони аниқлаш учун 
ёки тадқиқотнинг охирида қарор қабул қилиш лозим бўлган ҳолларда 
қўлланади.
Бир марталик сўровлар фақат бозор субъектларининг корхона 
фаолияти ва унинг маҳсулотларига жорий реакциясини кўрсатган бир пайтда 
такрорий сўровлар товарнинг бутун ҳаёт даврини, истеъмолчилар сўровлари 
ва дид-истакларини аниқлашга имкон беради.
Сўровлар одатда ишлаб чиқариш йўналишидаги товарлардан 
фойдаланувчилар фикрини ўрганиш учун фойдаланилади, чунки уларнинг 
доираси нисбатан чекланган бўлади. Истеъмол бозорида потенциал 
истеъмолчилар 
сони 
шунчалик 
кўпки, 
амалда 
ушбу 
усулдан 

---

фойдаланишнинг имкони йўқ. Бундай шароитларда танлама кузатувлар 
ўтказилади.
Анкета сўровлари усулининг афзаллиги уни амалда ҳеч қандай 
чеклашсиз қўллаш мумкинлиги, объектнинг олдинги ва жорий хулқ-атвори, 
келажакдаги режалари ҳақида маълумот олишга имкон беради.
Мазкур усулнинг камчилиги сўровларни ўтказиш учун катта харажат 
ва кўп меҳнат талаб қилиниши, олинган ахборотнинг нотўғри жавоблар 
натижасида аниқлик даражаси пасайиши мумкинлигидан иборат.
Сўровни ўтказиш бўйича тайёргарлик ишлари қуйидагиларни кўзда 
тутади:
 аудитория билан алоқа усулини танлаш;
 анкетани тайёрлаш;
 синов ўтказиш ва анкетани тўлдириш. 
Амалиётда қуйидаги сўровлардан фойдаланилади: