Самиғов н. А. Бино

Цемент қабул қилиш қоидаларига биноан у партияларда заводлардан юборилади ва жойларда қабул қилинади. Цемент заводининг қувватига қараб цемент партияси 300 дан 4000 т гача бўлиши мумкин. Цемент ҳақидаги маълумот паспортда қайд этилиб, партияси билан бирга жойларга юборилади. Паспортда цементнинг номи, маркаси, нормал қуюқлиги, қўшимчалар миқдори ва иссиқлик билан ишлангандаги активлиги кўрсатилади. Цементни қабул қилувчи ташкилот уни физик, механик хоссаларини, шу жумладан 3 ва 28 сут. мустаҳкамлигини, яъни маркасини аниқлайди.
Цемент бўйича барча шикоятлар қабул қилингач 10 кун ичида ишлаб чиқарувчига етказилиши лозим.
Цемент ташкилотларга платформаларда, автоцементовозларда ѐки кўпқатламли қопларда юборилади. Цемент ташилаѐтганда ва сақланаѐтганда намлик ва ифлосланишдан эҳтиѐтланиши керак. Цементнинг турлари алоҳида сақланиши ва бирга қўшиб ишлатилмаслиги шарт.
Портландцементнинг ишлатилиши. Портландцемент боғловчиси асосида бетон, қурилиш қоришмалари, асбестоцемент буюмлари,армоцемент конструкциялари ва бошқа композицион материаллар ишлаб чиқарилади. Бетон қурилиш тизимида йиғма темирбетон ва монолит ҳолатларда ишлатилади. Нисбатан паст маркадаги цементлар ғишт териш ва сувоқчилик қоришмалари тайѐрлашда фойдаланилади. Юқори маркадаги цементлар (400, 500, 550, 600) темирбетон ва арматураси аввалдан тарангланган темирбетон конструкциялар тайѐрлашда ишлатилади. Қурилиш портландцементини коррозия муҳитида ишлатиш мақсадга мувофиқ эмас.
Портланцемент ишлаб чиқаришда энергия сарфи юқори бўлгани сабабли уни қурилиш соҳаларида самарали ишлатиш керак.

2. Портландцементнинг махсус турлари

Махсус турдаги цементлар уларни ишлатиш шароитидан, хоссаларни бошқаришдан, саноат чиқиндиларини ишлатиш, клинкерни тежаш муаммоларидан келиб чиқади.
Тез қотувчан цемент (БТЦ) – таркибида алит (C₃S) ва целит (C₃A) минералларнинг йиғиндиси клинкер таркибида 60-65% дан кам бўлмаслиги минерал қўшимчалар 15% бўлиши керак. БТЦ 3 сутка давомида маркадаги мустаҳкамликнинг 50% эришади.
Тез қотувчан цемент солиштирма юзаси 3500-4000 см²/г гача майдаланади ва 400, 500 маркаларда ишлаб чиқарилади.