Samarqand veterinariya meditsinasi instituti

001.002.026.BMI. 2018 y. 

 

boshlari xosilni yig‘ish fursatidan yaxshi shakllanib, to‘liq etiladi. Va chuqur tinim 

xolatida  bo‘ladi.  SHuning  uchun  ular  uzoq  muddat  davomida  yaxshi  salanadi. 

Etishtirish  mavsumda  noqulay  ob-xavo  sharoitiga  qaramasdan,  agronom  tegishli 

agrotadbirlarni  tanlab,  ular  salbiy  ta’sirini  kamaytirishi  mumkin.  SHuning  uchun 

maxsulot saqlashga uning xolati va saqlash rejimini muntazam, sinchiklab nazorat 

qilish zarur. 

          Sug‘orish  o‘gitlar  va  boshqa  agrotabdirlar  Sug‘orish  va  o‘gitlash 

xosildorlikni  oshirish  va  maxsulot  sifatini  yaxshilashga  ta’sirgan  vositalar 

xisoblanadi. Ko‘p sug‘orish ayniqsa, etilish davrida xosildorlikni oshirish mumkin, 

lekin  maxsulotlarning  saqlanuvchanligi  keskin  kamayadi.  Meva  sabzavot  saqlash 

bilan shug‘illanuvchi mutaxassislar suvda o‘ta qondirilgan olxo‘ri, uzum, pomidor 

va  boshqa  iboralarni  qo‘llashadi.  Bunday  mevalarni  o‘rtacha  miqdori 

mavjudligidan  xujayra  kabi  kattalashadi,  ularning  devorchalari  yupqalashadi. 

To‘qimalarning  mexanik  pishiqlishi  pasayadi.  SHuning  uchun  meva-sabzavotlar 

yig‘im-terim va tashishda kuchli shikastlanadi, so‘ngra saqlash davrida fitopatogen 

mikroorganizmlarda  qarshiligi  susayadi.  Sabzavotlarning  o‘rtacha  sug‘orish 

danakli meva, uzum va rezavorlarni sifati xamda saqlanuvchanligiga sadbiy ta’sir 

etmaydi. 

        Ortiqcha  ishlatilgan  azot  o‘g‘itlari  kuchli  vegetativ  rivojlanishga  sabab 

bo‘ladi, reproduktiv organlari etilishi sekinlashtiradi. Natijada maxsulot qisqa vaqt 

saqlani,  isrof  miqdori  sezilarli  kupayadi.  Kalit  o‘gitlari  aksincha,  barlarda 

assimiyatorlarni  jamg‘arma  organlari  o‘tishini  va  yuqori  molekulyar  brikmalar, 

jumladan,  kletchatka  va  unga  mansub  brikmalar  biosentezni  kuchaytiradi. 

O‘simliklarni  kaliy  va  fosfor  bilan  etarli  ta’minlash  sabzavot  va  mevalar 

etilishining jadallashtirishga olib keladi. 

          Ma’danli 

o‘gitlarning  karam  xosildorligi,  kimyoviy  tarkibi  va 

saqlanuvchanligi  ta’sirini  o‘rganish  e’tiborga  loyiqdir.  Karam  azotli  o‘git  bilan 

oziqlantirilganda, saqlash davridagi nuqtali pekroz bilan ta’sirlanishiga aniqlanib, 

undagi  barglarga    mayda  nuqta  ko‘rinishidagi  dog‘lar  paydo  bo‘ladi.  Bunday 

karamning  oziq-ovqat  qiymati  tushmaydi,  lekin  uni  sotish  qiyin  bo‘ladi.  Azotli 

o‘g‘itlarni  ko‘p  miqdorda  qo‘llash,  nafaqat  sabzavot  va  mevalarning 

saqlanuvchanligiga  susaytiradi,  ularning  qayta  ishlashdagi  texnologik  sifat 

ko‘rsatkichlarini  yomonlashtiradi.  Kartoshka  etishtirishda  yuqori  darajada  azot 

bilan  oziqlantirish  hosil  miqdorini  oshirish  mumkin,  ammo  tuganaklarda  kraxmal 

miqdori kamayadi.