Samarqand veterinariya meditsina instituti

2.3.1-jadval
Asosiy vositalar, o’rnatishga mo’ljallangan va qurilishi tuganlanmagan 
ob’yektlar va uskunalar qiymatini qayta baholash koeffitsiyentlari
Asosiy vositalarning guruhlari 
Asosiy vositalarini qiymatini ular xarid 
qilingan (tayorlangan, qurilgan) davrlar 
bo’yicha qayta baholash koeffitsiyentlari 
2002-2008 yil 
2009 yil
2011 yil
Ishlab chiqarish va noishlab 
chiqarish binolar
1,087
1,109
1,002
Inshoatlar
1,087
1,109
1,002
Uzatma qurilmalar
1,142
1,165
1,014
Mashina va asbob-uskunalar:
Quvvat mashinalari va uskunalari 1,105
1,128
1,013
Ishchi mashinalar va asbob- 
uskunalar
1,105
1,128
1,013
Asboblar va laboratoriya asbob-
uskunalari
1,105
1,128
1,013
Hisoblash texnikasi
1,000
1,000
1,000
Boshqa mashina va asbob-
uskunalar
1,105
1,128
1,013
Transport vositalari:
Yengil avtomobillar
1,132
1,156
1,008
Boshqa transport vositalari
1,103
1,126
1,012
Asbob uskunalar
1,098
1,120
1,020
Ishlab chiqarish va xo’jalik 
inventari (mebelsiz)
1,098
1,120
1,020
Boshqa asosiy vositalar
1,083
1,106
1,018
2.3.1-jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki 2011 yilda asosiy vositalarning 
qayta baholash qiymatlari kamaygan. Shuningdek, asosiy vositalar tashkilot yoki 
korxonalarning balansdagi turar joy ob’yektlari, ularni qayta baholash bo’yicha 
boshqa me’yoriy hujjat mavjud bo’lmagan taqdirda 1,000 koeffitsiyenti bilan 
qayta baholanadi. 
Qishloq xo’jaligini moddiy-texnika bazasi deganda, qishloq xo’jaligida 
mavjud bo’lgan barcha mehnat vositalari va mehnat buyumlari yig’indisiga 
tushuniladi. Uning tarkibiga yer resurslari, ishlab chiqarish imoratlari, inshoatlari, 
qishloq xo’jaligi mashinalari va jihozlari, transport vositalari, mahsuldor va ishchi 
hayvonlari, ko’p yillik daraxtlar, suv resurslari, urug’lik, chorva ozuqalari, neft 
mahsulotlari, o’g’it, kimyo vositalari va boshqalar kiradi. Ayni paytda ASMda 
foydalanilayotgan ishlab chiqarish fondlari jami xalq xo’jaligi fondlarining 35-
40% tashkil etadi. Ishlab chiqarish jarayonida ishlab chiqarish fondlari jamoa 
mehnatining jamg’arilishi bir yo’la to’la aylanish — ya’ni ularni pul shaklidan 
moddiylashgan buyum shakliga, moddiylashgan buyum shaklidan tovar shakliga, 

---

~ 16 ~ 
tovar shaklidan pul shakliga aylanish - davrida namoyon bo’ladi. Qishloq 
xo’jaligida ishlab chiqarish fondlari ishlab chiqarish jarayonida iqtisodiy 
ahamiyatiga, qo’llanish usullariga va xizmat qilish muddatiga qarab asosiy va 
aylanma fondlarga bo’linadi 
Qishloq xo’jaligida moddiy-texnika resurslarining turkumlanishi asosan: 
kelib chiqishi, moddiy-ashyoviy turi, faoliyat turi, mulk shakllari, xo’jalik 
subyektlari taqsimoti, amalda foydalanish imkoniyatlari va boshqalarga qarab 
amalga oshiriladi. Moddiy resurslar qaytimi koeffitsiyentini aniqlash uchun ishlab 
chiqarilgan yalpi mahsulot hajmini shu mahsulot uchun sarf bo’lgan moddiy 
xarajatlar hajmiga bo’lish kerak: 
 
 
bunda, KMQ – moddiy resurslar qaytimi koeffitsiyenti (ko’rsatkichi) 
YaM – yetishtirilgan yalpi mahsulotlar hajmi (summasi) 
MX – moddiy xarajatlar summasi.
Bu koeffitsiyent 1 dan katta bo’lsa, iste’mol qilingan moddiy resurslardan 
foydalanish samarali bo’lganligini, agar past bo’lsa – ishlab chiqarish moddiy 
zarar bilan ishlayotganligini bildiradi.