Samarqand: Samdu nashri, 2020 y. 460 b

5.Venchur kapitali - kompaniya rivojlanishning 
so‘nggi bosqichida moliyalashtirishning asosiy manbai sifatida 
Venchure kapital (inglizcha “venchur capital”dan olingan) 
so‘zma-so‘z tarjimasi yuqori, xavfli kapitalni anglatadi. Ya’ni 
investorlar o‘z mablag‘larini yo‘qotilishidan himoyalanmagan 
kompaniyalar va loyihalarni moliyalashtirishga yo‘naltirilgan 
kapital. 
Venchur kapitali to‘g‘ridan-to‘g‘ri investitsiyalarning bir 
turi bo‘lib, rivojlanish yoki biznesni kengaytirish bosqichlarida 
bo‘lgan kompaniyalarga yo‘naltiriladi. Shu bilan birga venchur 
investitsiyalar deganda tez rivojlanayotgan yosh kompaniyalarga 
o‘zlarining mulkidagi ulush evaziga uzoq muddatli ishtirok etish 
va maksimal bozor qiymati bosqichiga chiqish uchun qatnashish 
maqsadida qilingan sarmoyalar tushuniladi. Ular yuqori darajadagi 
tavakkalchilik va yuqori rentabellik bilan ajralib turadi. 
Kompaniyaning 
moliyaviy 
resurslari 
manbalarini 
tasniflashda 
venchur 
kapitalni 
moliyalashtirishning 
roli 
quyidagicha ifodalanishi mumkin: Moliyaviy manbalar orasida o‘z 
(ichki) moliyaviy resurslari, jalb qilingan mablag‘lar, qarz 
mablag‘lari, uzoq muddatli investitsiyalarni moliyalashtirishning 
yangi vositalarini ajratib ko‘rsatishi mumkin. 
Jalb qilingan moliyaviy resurslarga aksiyalarni chiqarish 
yo‘li bilan jalb qilingan mablag‘lar, byudjet mablag‘lari va 
byudjetdan tashqari jamg‘armalar mablag‘lari, shuningdek kapital 
ishtirok etish uchun va boshqa maqsadlar uchun jalb qilingan 
boshqa korxona hamda tashkilotlarning mablag‘lari kiradi (5-
rasm). 
Venchur moliyalashtirishda zarur mablag‘lar istiqbolli 
g‘oya uchun tadbirkorning mavjud mol-mulki, jamg‘armalari yoki 
boshqa mol-mulkini kafolatisiz taqdim etilishi mumkin. Bitta 
garov mavjud bo‘lgan yoki yangi tashkil etilgan kompaniyaning 

---

276 
maxsus 
kelishilgan 
ulushidir. 
Venchure 
fondlari 
yoki 
kompaniyalarining aksiyalari fond bozorida erkin muomalada 
bo‘lmagan, lekin aksiyadorlar - jismoniy yoki yuridik shaxslar 
o‘rtasida to‘liq taqsimlangan firmalarga sarmoya kiritishni afzal 
ko‘rishadi. Venchur moliyalashtirish sarmoyalar MChJ, YoAJ yoki 
OAJ 
kapitaliga 
ulush 
yoki 
aksiyalar 
to‘plami evaziga 
yo‘naltirilishini yoki uzoq muddatli investitsiya krediti shaklida 
odatda 3 yildan 9 yilgacha bo‘lgan muddatda berilishini nazarda 
tutadi. 
Kreditdan farqli o‘laroq, tavakkal pullari qaytarilmas, 
foizsiz va ta’minotsiz taqdim etiladi. Venchur investor o‘z pulini 
ustav kapitalidagi ulushga almashtirib, kompaniya rivojlanib 
borishi bilan uning qiymatini bir necha bor ko‘payishi tufayli, risk 
uchun ta’sirchan mukofot olishni kutadi.