Samarqand: Samdu nashri, 2020 y. 460 b

6. Investitsiya operatsiyasini tarkibiy tuzish 
Investitsiya ob’ekti tanlangandan so‘ng, investor va 
tadbirkor 
investitsiya 
operatsiyasining 
asosiy 
qoidalarini 
shakllantirish, ular o‘rtasida yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan 
nizolarning oldini olish uchun birgalikda ishlashni boshlaydilar. 
Kompaniyaning 
bozordagi 
istiqbollari 
o‘zgargan taqdirda, 
tomonlardan birining hamda minoritar aksiyadorlarning kompaniya 
daromadlarini taqsimlash borasidagi kelishmovchiliklari, har 
qanday tomonning ulushini «suyultirish» xavfi, opportunistik xatti-
harakatlari yuzaga kelishi nizolarning asosiy manbalari bo‘lishi 
mumkin. 
Ushbu qarama-qarshilikni minimallashtirish uchun bitim 
tuzilishi bo‘lajak moliyaviy daromadlarni ajratadi. Bir tomondan 
investorlar o‘zlarining kerakli rentabelligini olishadi, boshqa 
tomondan, tadbirkorni kompaniya qiymatini oshirish uchun 
ishlashga maksimal darajada turtki berishi, investorni kompaniyaga 
qaraganda ko‘proq foyda keltirishi uchun rag‘batlantiradi. 
Shunday qilib investitsiya operatsiyasini tuzish - bu yangi 
kompaniyaga mablag‘ kiritadigan turli tomonlar o‘rtasidagi 
munosabatlarni belgilaydigan nizolarning oldini olish tizimi 
hisoblanadi. Shu bilan birgalikda ishtirokchilarning (venchur 
investorlari, biznes asoschilari, menejerlarning boshqaruv jamoasi, 
biznes farishtalari) qiziqishlari va maqsadlari har xil bo‘lishi 
mumkin. 
Shunga qaramay investitsiya bitimining standart hujjatlari 
dastlabki hujjatlarga (bitimning taklif qilingan shartlarini aks 
ettiruvchi) va yakuniy hujjatlarga bo‘linishi mumkin. Bu investor 
va tadbirkor o‘rtasidagi muzokaralar natijasida erishilgan 
kelishuvlarni ta’minlaydi. Shu bilan birga faqat erishilgan 

---

279 
kelishuvlarni to‘g‘ri aks ettirish zarur bo‘lgan yakuniy hujjatlarni 
tayyorlash, qoida tariqasida advokatlarning zimmasiga tushadi. 
Shuning uchun unga tadbirkor va investorning yetakchi 
mutaxassislari tomonidan dastlabki hujjatlarga qaraganda sezilarli 
darajada kamroq e’tibor beriladi, Bu ko‘pincha puxta o‘ylangan va 
ma’lum bir operatsiyaga moslashtirilgan bo‘lib, asosiy fikrlarni aks 
ettiradi. Dastlabki hujjatlarda bitim shartlari mavjud bo‘lib, ular 
tomonlarning muzokaralari uchun asosiy ob’ektga aylanadi.