Samarqand qishloq xo’jalik instituti “qishloq xo‟jaligi mahsulotlarini tayyorlash, saqlash va qayta ishlashni tashkil etish” kafedrasi

Chigitli paxtani quritish usullari. 
Dalalarda teriladigan I sort paxtanining namligi terish usuliga va vaqtiga 
qarab, quyidagi chegaralarda o‟zgarishi mumkin. 
11-jadval 
Terish usuli:
Namligi, % 
Birinchi mashina terimi 
Ikkinchi mashina terimi 
Mashinada terilgan ko‟sak paxta
qo‟lda terilgan paxta 
13-16 
12-15 
30 gacha 
8-10 
Ob-havo sharoitiga qarab, ayniqsa past sort chigitli paxta namligi 
keltirilgan chegaradan yuqori bo‟lishi mumkin. 
Chigitli paxta saqlanish davrida o‟zining tabiiy xususiyatlarini
yo‟qotmasligi va undan chiqadigan tola va chigitning sifatini yaxshi holda olish 
uchun uni o‟z vaqtida quritish va iflosliklardan tozalash kerak.
Hozirgi vaqtda nam chigitli paxtani quritishning ikki usuli bor: 
Tabiiy 
quritish
- qo‟l bilan terilgan chigitli paxtani dala sharoitida, ochiq maydonchalarda 
quyosh nurida (oftobda) quritish; 
Sun’iy quritish
 –
mashinada terilgan chigitli paxtaning hamma sortlarini va 
qo‟lda terilgan paxtaning past sortlarini har xil konstruksiyali maxsus 
sushilkalarda quritish. 
Oftobda urug‟lik chigitli paxtaning namligi 2,0-3,0% ga kamaytirish zarur 
Bajardi 
Rahbar 
Yusupov A 
Siddiqov A 
001.429.011.BMI. 2015 y. 

---

bo‟lganda keng qo‟llaniladi. Buning uchun brigada shiyponlarida maxsus 
maydonchalar tekislab, ularning usti somonli loy bilan suvaladi yoki asfaltlanadi. 
quritiladigan chigitli paxta namligiga qarab 10-15 sm qalinlikda maydonchaga 
oftobda yoyib qo‟yiladi va quritishni tezlatish uchun vaqti-vaqti bilan aralashtirib, 
ag‟darib turiladi. 
Chigitli paxtani sun‟iy quritish uchun paxta tozalash zavodlariga va 
zavoddan tashqaridagi paxta tayyorlash punktlarida maxsus quritish sexlari 
quriladi. Bunday sexlarda namligi va iflosligi normadan yuqori bo‟lgan chigitli 
paxtalar quritib tozalanadi.