Samarqand iqtisodiyot va servis instituti ekskursiya xizmatini tashkil qilish

4.4. Ekskursiya xizmatining asosiy va individual


matnini tayyorlash

Matn ekskursiya xizmati tarkibiga kiruvchi barcha mavzulami to‘liq yoritish uchun zarur bo‘lgan ma’lumotlar to‘plami hisob-lanib, gid hikoyasini mavzu bo‘yicha yo‘nalishini ta’minlashi, unda fakt va hodisalarga nisbatan aniq nuqtayi nazarlar shakllan-gan bo‘lishi kerak. Matn quyidagi talablarga javob berishi lozim:

0. 
   qisqa va lo‘ndaligi;
   

0. 
   fikrlar aniqligi;
   

0. 
   mavzuga oid axborotlarning yetarliligi;
   

0. 
   mavzu to‘liq yoritilganligi;
   

0. 
   mavzuga oid axborotlar adabiy tilda berilganligi.
   

72

Ekskursiya xizmati matni ijodiy guruh tomonidan yangi mav­ zuni tayyorlashda tuziladi va nazorat funkSiyasini bajaradi. Har bir gid o‘z hikoyasini ushbu matn asosida (asosiy matn) tayyorlaydi.

Asosiy matndagi ma’lumotlar ko‘p hollarda xronologik tartib-dagi rnazmunga ega boMadi. Bu matn ekskursiya xizmatining tar-tibini aks ettirmaydi va ekskursiya obyektlarini marshrutdagi tahlil qilinishi ketma-ketligida ham tuzilmaydi. Asosiy matn turli man-balardan tanlab olingan ma’Iumot bo‘lib, ushbu mavzu bo yicha o‘tkaziladigan barcha ekskursiya xizmatlari uchun asos bo‘ladi. Asosiy matndagi holatlar va xulosalardan foydalanib, gid o‘zining individual matnini tuzadi. Asosiy matn ma’lumotlaridan shu mav­ zudagi boshqa ekskursiya xizmatlarini tayyorlashda, turli toifadagi ekskursantlar (bolalar va kattalar) xususiyatlaridan kelib chiqqan holda foydalanish mumkin11.

Asosiy matnga gid hikoyalari uchun zarur bo‘ladigan ma’lumotlardan tashqari, kirish so‘zi, ekskursiya mavzusi bo‘yicha xulosalar, mantiqiy o'tishlar uchun ma’lumotlar ham kiritili-shi mumkin. Asosiy matn foydalanishga qulay bo‘lishi, sitatalar, raqamlar va misollar manbalari ko‘rsatilishi kerak.

Ekskursiya hikoyasining asosi gidning individual matni hisob-lanib, u gidga hikoyani mantiqiy, aniq ketma-ketlikda tuzishga yor­ dam beradi. Bunday matnni har bir gid o‘zi mustaqil tayyorlaydi.

Agarda asosiy matn puxta ishlangan bo‘Isa, individual matn-laming mazmuni bir xil bo'ladi, lekin nutqning turli jilosi, turli so‘zlar, hikoyadagi turlicha ketma-ketlik, hatto bir holatni isbot-lovchi dalillar har xil bo‘lishi mumkin. Tabiiyki, barcha gidlar bir obyekt oldida turib, bir xil narsani hikoya qilishadi.

Asosiy matnni tuzishda yuqori malakaga ega bo‘lgan gidlardan iborat ijodiy guruh jalb qilinadi. Shuning uchun, yangi ekskursiya xizmati mavzusini tayyorlayotgan gid undan oqilona foydalanishi

0.