Samarqand iqtisodiyot va servis instituti ekskursiya xizmatini tashkil qilish

Sitatalardan foydalanish usuli bu -

hodisalarni jonlantirish maqsadida tarixiy hujjatlar, adabiy asarlardan qisqa bir parchani matnga kiritishdir;

obyektning asosiy xususiyatlari va sifatlarini sanab o‘tish, obyekt bilan bog‘liq asosiy voqealami tasvirlashdir;

obyektlar haqida lo'nda, aniq xususiyatlari, faktlarning to'plamidir;

obyektning ichki xususiyatlari oydinlashtiriladi, biror-bir hodisa, fakt sababi aniqlashtiriladi, chuqur tahlil qilinadi.

Tushuntirish usuli bu -

obyektning ichki xususiyatlari oydinlashtiriladi, biror-bir hodisa, fakt sababi aniqlashtiriladi, chuqur tahlil qilinadi;

hodisalarni jonlantirish maqsadida tarixiy hujjatlar, adabiy asarlardan qisqa bir parchani matnga kiritishdir;

obyektning asosiy xususiyatlari va sifatlarini sanab o‘tish, obyekt bilan bog‘liq asosiy voqealami tasvirlashdir;

obyektlar haqida lo‘nda, aniq xususiyatlari, faktlarning to‘plamidir.

125

9-mavzu. EKSKURSIYA XIZMATINING TASHKILIY MASALALARI

9.1. Ekskursiyani o‘tkazish texnikasi.

9.2. Ekskursantlarda e’tibor susayishi va uni bartaraf etish yoilari.

9.1. Ekskursiyani o‘tkazish texnikasi

Har qanday ekskursiya xizmatining samaradorligi ko‘pincha uni qay darajada o'tkazilishi texnikasiga bog‘liqdir. Ekskursiya xizmatini o‘tkazish texnikasiga gidning ekskursantlar bilan tani-shishi, obyekt oldida ularni to‘g‘ri joylashtirish, ekskursantlaming avtobus (boshqa transport)dan tushishi va qaytib kelishi, gidning rnikrofondan foydalanishi, ekskursiyaning asosiy savollari, mav-zuostilariga ajratilgan vaqtga rioya qilish, ekskursantlaming savol-lariga javob berish kabi jarayonlami kiritish mumkin.

Gidning ekskursantlar bilan tanishishL Gid avtobusga kirgan zahotiyoq ekskursantlar bilan salomlashib, o‘zining ismi- sharifi ekskursiya tashkil etuvchi firmaning nomi, avtobus haydovchisi bilan tanishtiradi, ya’ni ekskursiyaning kirish qismini boshlaydi.

Gid o‘z faoliyatining boshidayoq ekskursantlar bilan muno-sabatini o'rnatilgan qonun-qoidalarga bo‘ysundirishi muhimdir. Gidning ekskursantlar bilan keyinchalik munosabati birinchi tani-shuv daqiqalariga bog‘liq bo‘ladi. Ekskursantlar o‘z o‘rindiqlariga qulayroq joylashib olishgach, asta-sekin tinchlanishadi va gidga e’tibor qaratishadi. Ekskursantlar gid nimalarga qodirligi, qiziqarli ma’lumotlarni bera olishiga e’tibor qaratishadi, gid esa ularni qan­ day vanima bilan qiziqtiraolishni, mavzugaqanday qilib jalb etish haqida o‘ylaydi.

Nigohlar yordamida muloqot ham insonlar orasidagi muoma-la vositalaridan biridir. Gid ishini shunday olib borishi kerakki, ekskursantlar u nima xohlashini sezishsin. Qoidaga ko‘ra insonga

126

nisbatan nigohli muloqot davomiyligi 3-5 daqiqa davorn etadi. Davomli kuzatish yoki aksincha yuzaki, befarq qarash ham kerak emas. Ekskursiya xizmatini to‘g‘ri tashkil etish uchun oldindan tayyorgarlik ko‘rish maqsadga muvofiqdir.

Ekskursiya xizmatining mavzusidan ekskursantlar oldindan xabardor boiishi, ya’ni ekskursiya xizmati mavzusining reklamasi uni o‘tkazishdan bir - ikki kun oldin boshlanishi kerak, chunki shu vaqt oralig‘ida ekskursant o‘zini ruhan mavzuga moslashtiradi, ja-rayonni tasavvur qilishga harakat qiladi.

Har bir mavzuning tanishuv qismi bo‘lib, ekskursantlar tarkibi-ga qarab ham(mahalliy aholi, turistlar, kattalar, bolalar) turlicha mazmunda bo‘lishi mumkin.