Samarqand iqtisodiyot va servis instituti bektemirov a., Omonov a. A., Xaydarov z. Sh., Niyozov z. D. Tijorat banklari aktiv va passivlarini

DBE 
= 
Asosiy depozitlar 
 
x 
 
100% 
Depozitlar jami 
Mazkur koʻrsatkichning amaldagi darajasi 75 foizdan past boʻlmagan 
taqdirdagina tijorat bankini depozit bazasi yetarli hisoblanadi. Boshqacha qilib 
aytganda, tijorat banklari depozitlarini umumiy hajmida asosiy depozitlarni 
salmogʻi kamida 75 foizni tashkil etishi lozim.
―CAMEL‖ reyting tizimida asosiy depozitlar deganda depozitlarning bankni 
tark etmaydigan qismi tushuniladi. Shu jihatdan olganda, asosiy depozitlar har uch 
turdagi depozitlar – transaksion depozitlar, muddatli depozitlar va jamgʻarma 
depozitlarini barqaror qoldigʻini oʻz ichiga oladi. 
―CAMEL‖ reyting tizimidagi depozit bazasini yetarliligini baholash usuli 
XTTBning baholash usuliga nisbatan mukammalroq hisoblanadi. Yaʻni, 
birinchidan, transaksion depozitlarni barqaror qoldigʻi hisobga olinmoqda. Bu esa, 
juda 
muhim, 
chunki 
transaksion 
depozitlarning 
barqaror 
qoldigʻidan 
foydalanilganda tijorat banklarini likvidliligiga nisbatan jiddiy xavf yuzaga 
27
Лаврушин О.И. Банковское дело: современная система кредитования: Учебное пособие. - М.: 
Кнорус, 2014. - 360 с.

---

118 
kelmaydi; ikkinchidan, jamgʻarma depozitlarini barqaror qoldigʻigina asosiy 
depozit sifatida eʻtirof etilmoqda. Holbuki, jamgʻarma depozitlarini maʻlum qismi 
nobarqaror passiv hisoblanadi. Ular transaksion depozitlardan bankni maʻlum 
muddat oldindan ogohlantirish yoʻli bilan olinishi jihatidan farq qiladi.