Samarqand davlat universiteti I. U. Urazbaev n. J. Xodjaeva j. Qudratov

Zoologik indikasiya. 
XX asrning 50 yillarida tuproq zoologiyasi 
alohida fan sifatida shakillangan. Tuproqdagi umurtqasiz hayvonlarning 
tarqalishi, 
tarkibi, 
tuprqda 
yashashga 
moslashishi 
haqidagi 
ma‘lumotlarning to‗planishi tuproq diagnostikasining zoologik uslubining 
shakillanishiga asos soldi. Zoologik indikasiya usuli Qirimning qizil, 
Moldaviyadagi qo‗ng‗ir, Qirg‗izston yong‗oqli o‗rmon va Kavkazning tog‗ 
qora tuproqlarining paydo bo‗lishi va rivojlanishlarini asoslashda o‗z 
isbotini topdi.Tuproqlarning o‗ziga xos xossa va xusisiyatlarini diognostika 
qilishda iyun qo‗ng‗izi-
Amphimallon solstitiale
, soddalar, chig‗onoqli 
amyobalar, 
kanalar,qolqonli 
kanalar, 
oyoqdumlilar, 
yomg‗ir 
chuvalchanglari, 
ko‗p 
oyoqlilar, 
zahkashlar, 
mallyuskalar 
kabi 
hayvonlardan indikator sifatida foydalaniladi. 
Algologik indikasiya. 
Algologik indikasiya rivojlanishining asosda 
tuproq va o‗simliklar zonal tarqalishiga mos ravishda suvo‗tlari 
guruhlarining zonal tarqalishi yotadi. Tuproq profilida maxsus 
suvo‗tlarining tarqalishi, umumiy tur tarkibida va jamoda dominant 
turlarning, hamda hayotiy shakillarining ustunlik qilishi kabilarda namayon 
bo‗ladi. 
Podzollar hosil bo‗lishini pH ko‗rsatkichning kislotalik muhitiga 
chidamli bir hujayrali yashshil va sariq yashil suvo‗tlarining ko‗pligi 
belgilaydi. Chimli tuproqlarda ko‗k yashil va yashil suvo‗tlarining ko‗pligi 
hamda ma‘lum miqdorda sariq yashil va diatom larning bo‗lishi xaratyerli 

---

153 
Botqoqlanish jarayoni yashil suvo‗tlarining turlar va miqdor jihatdan 
ko‗pligi, gidrofil turlaning uchrashi bilan izohlanadi. Cho‗llarda sariq 
yashil va diatom suvo‗tlarning xilma xiligi sonlari kamayib ipsimon ko‗k 
yashil suvo‗tlari dominantlik qilsa, sho‗rtoblanish jarayonida diatomlar 
rivolanadi, sho‗rxoklanishda yashil va sariq yashil suvo‗tlari ko‗payib 
ularning moslashgan turlari keng tarqaladi. 
Yolong‗och guruntlarning biologik o‗zlashtiruvchilari va dastlabki 
tuproq hosil bulish jarayoni mayda bir hujayrali yashil, ko‗k yashil va sariq 
yashil suv o‗tlari hisoblanadi
.