Samarqand davlat tibbiyot instituti

b) 
Gemodinamik ta’sir
. 
Qon quyish har tomonlama yurak-qon 
tomir tizimiga ta'sir ko‘rsatadi. O’tkir qon yo‘qotish va travmatik shok 
rivojlangan bemorlarda u arterial qon hajmining (AQH) barqaror оshib 
borishiga, yurak o‘ng bo‘lmachalariga vena qon tomirlar orqali qon 
kelishining kuchayishiga, yurak ishini kuchaytiradi va minutlik qon 
hajmining ko‘paytiradi. 
Gemotransfuziyadan 
keyin 
mikrosirkulyatsiya 
quyidagicha 
tiklanadi: arteriolalar va venulalar kengayadi, kapillyarlar tarmog‘i 
ochiladi va ko‘p o‘tmay ularda qon aylana boshlaydi, arteriovenoz 
shuntlari qisqarib, natijada qon arteriya tizimidan venoz tizimiga o‘tib 
ketishi kamayadi. Gemotransfuziyadan keyin 24-48 soat o‘tgach, 
retsipiyent organizmi qon tizimi ichiga kuchli ravishda to‘qima limfalari 

---

O’quv qo’llanma 
78 
oqib kelishi boshlanadi va natijada AQH yanada oshadi. Shuning uchun, 
ayrim vaqtlarda AQH quyilgan qonning hajmidan ham ko‘payib ketadi. 
v) 
Immunologik ta’sir
. 
Gemotransfuziya retsipiyent organizmining 
immunologik 
xususiyatlarini 
kuchaytiradi. 
Bunda 
granulositlar, 
makrofagal hujayralar, limfositlar, komplementlar, immunoglobulinlar, 
sitokinin, turli antibakterial va antitoksik antitanachalar va boshqa shu 
kabilar yuboriladi, shuningdek leykositlarning fagositar faolligi oshadi, 
antitanachalar shakllanishi kuchayadi. 
Ayniqsa, yuqori immunobiologik ta’sirga immunizatsiyalangan 
donorlardan olingan plazma giperimmunli dori vositalari - stafilokok, 
ko‘k yo’tal, kuyishga qarshi plazmalar, maqsadli ta’sirga ega 
immunoglobulinlar 
(stafilokok. ko‘k yo‘tal, qoqsholga qarshi 
immunoglobulinlar va boshqalar) faollashadi.