Samarqand davlat tibbiyot instituti

79 
2. Gemotransfuziyaga mutloq va nisbiy ko’rsatmalar 
Qon va uning tarkibiy qismlarini transfuziyasi bo’yicha barcha 
ko’rsatmalar mutlаq va nisbiy turlarga bo‘linadi. 
a). 
Mutloq
 
ko’rsatmalar
. 
Mutlaq ko’rsatmalar gemotransfuziyani 
amalga oshirish majburiy va uni o’tkazmaslik bemorning ahvolini jiddiy 
yomonlashishiga va hatto o’limiga olib kelishi mumkin holatlarga 
nisbatan tegishlidir. 
Quyidagi holatlarga gemotransfuziyaga mutlaq ko’rsatmalar 
mavjud: 

o’tkir qon yo’qotish; 

travmatik shokning II, III darajasi; 

to’qimalarning katta hajmli shikastlanishi va salmoqli qon 
yo‘qotish kuzatiladigan og‘ir jarrohlik amaliyotlari. 
b). 
Nisbiy ko’rsatmalar
. 
Gemotransfuziya umumiy davolash 
tadbirlari bilan birgalikda yordamchi vazifani o’taydigan barcha holatlar 
transfuziyani amalga oshirishga nisbiy ko’rsatmalarga kiradi. 
Quyidagi asosiy holatlar gemotransfuziyaga nisbiy ko’rsatmalar 
hisoblanadi: 

anemiyalar; 

og'ir zaharlanish, yallig‘lanishli kasalliklari; 

uzoq davom etuvchi qon ketishlar, qon ivish tizimining 
buzilishi; 

organizm immun imkoniyatlarining pasayishi; 

regeneratsiya va reaktivatsiya imkoniyatlarining pasayishida 
kuzatiladigan uzoq muddatli yallig‘lanish jarayonlari. 
Qon o‘rnini bosuvchi va qonning ko’pchilik funksiyalarini 
bajarishga qodir qon preparatlarining keng tarqalganligini e’tiborga olib, 
hozirgi vaqtda gemotransfuziya asosan anemiyalarda nisbiy qo‘llashga 
tavsiya qilingan. Gemotransfuziyani anemiyada qo’llash lozim 
bo‘ladigan mezoni sifatida gemoglobin ko'rsatkichining 80 g/1 dan, 
gematokritning 30%dan kamayib ketishi ko‘rsatilgan. 
3. Gemotransfuziyaning qo’llanilishi taqiqlangan holatlar 
Gemotransfuziyaning qo‘llanilishi retsipiyent organizmiga katta 
miqdorda oqsil moddalarning parchalanish mahsulotlari tushishi bilan 
bog‘liq bo’lib, bu organizmda zaharlanish va ortiqcha moddalarni bartaraf 
qilish, chiqarish a’zolaridan katta ish hajmini talab qiladi. Qonga 
qo‘shimcha hajmda suyuqlikning yuborilishi yurak-qon tomir tizimining 

---

O’quv qo’llanma 
80 
ish faoliyati uchun ham ortiqcha og‘irlik tug‘diradi. Gemotransfuziya 
amaliyoti 
organizmda 
barcha 
modda 
almashinuvi 
turlarining 
faollashishiga olib keladi, bu esa o‘z navbatida muayyan patologik 
jarayonlarning 
(surunkali 
yallig'lanish 
va o’sma kasalliklari) 
faollashuviga va kechishining og’irlashishiga olib kelishi mumkin. 
Gemotransfuziya qo‘llanilishi taqiqlangan mutlaq va nisbiy holatlar 
ajratiladi. Gemotransfuziya qo’llanilishi