BE qo'mitalarining vazifalari:
Inson organizmiga noan'anaviy aralashuv natijasida yuzaga keladigan axloqiy muammolarni muhokama qilish;
Bemorning avtonomiyasi va uning huquqlariga rioya etilishini nazorat qilish;
Bioetik muammolar bo'yicha fuqarolarning maslahati (evtanaziya, abort, transplantologiya, surrogat onalik, sun'iy urug'lantirish, dori-darmonlarning klinik tadqiqotlari va insonda yangi davolash usullari);
Tibbiy xodimla r shifoxonasining huquqiy ta'limi;
Bioetika sohasida shifoxona siyosatini shakllantirish.
Bugungi kunda dunyoda axloqiy qo'mitalarning global tarmog'i rivojlanmoqda, chunki inson tadqiqotlari, organ transplantatsiyasi, evtanaziya, nasllarni sun'iy ko'paytirish, klonlash, genetik muhandislik bilan bog'liq masalalar alohida davlatlarning emas, balki butun insoniyatning manfaatlariga ta'sir qiladi..
Xalqaro tashkilotlar va bioetik muammolarni huquqiy tartibga solish.
YuNESKO tarkibida bioetika bo'yicha ikkita qo'mita — xalqaro va hukumatlararo faoliyat yuritmoqda. Evropa kengashida bu mavzu tariqasida bioetika bo'yicha boshqaruv qo'mitasi tomonidan amalga oshiriladi. Bioetika bo'yicha ishchi guruh VOZ doirasida ham mavjud. Bioetika sohasidagi axloqiy va huquqiy tartibga solish xalqaro normativ hujjatlar asosida amalga oshiriladi. Ularning eng muhimlari:
Inson genomi va inson huquqlari haqida umumjahon deklaratsiyasi (YUNESKO , 1997);
Bioetika va inson huquqlari haqida umumjahon deklaratsiyasi (YUNESKO , 2005);
Insonni klonlash deklaratsiyasi (BMT, 2005);
Inson huquqlari va biotibbiyotshunolik to'g'risidagi Konventsiya (Evropa Kengashi, 1997) va insonni klonlash, transplantologiya, biotibbiy tadqiqotlarni taqiqlash bilan bog'liq qo'shimcha protokollar.
Jahon tibbiyot tashkilotining Xelsinki deklaratsiyasi (1964, oxirgi nashr-2013) "inson ishtirokida ilmiy tibbiy tadqiqotlar o'tkazishning axloqiy tamoyillar.
Bioetika global xarakterga ega bo'lib -bioetika konferentsiyalari dunyoning barcha burchaklarida o'tkaziladi, bioetika muammolari barcha odamlarga ta'sir qiladi. 2005 yil 15-16 sentabr kunlari Toshkent shahrida (Chorvoq shahrida) 1-chi milliy Kongress bo'lib o'tdi, xalqaro bioetika ishtirokida shu kabi konferensiyalar 2006, 2007 yillarda Toshkentda o'tkazildi.
Dunyoning ko'plab mamlakatlarida qonun chiqaruvchi yoki ijro etuvchi hokimiyat organlari ostida juda ta'sirli milliy axloqiy qo'mitalar yoki komissiyalar mavjud. O'zbekistonda birinchi milliy etika qo'mitasi O'zbekiston Respublikasi Sog'liqni saqlash vazirligi huzurida 2000 yilda tashkil etilgan bo'lib, unga akademik Abdullaxodjayeva M. S. rahbarlik qilgan.
Axloqiy qo'mitalar aholining turli xil ijtimoiy, diniy, etnik, jinsi va yosh guruhlari manfaatlari to'qnash keladigan bioetikaning eng dolzarb va aktual muammolari bo'yicha qarorlar tayyorlaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |