Samarqand davlat tibbiyot instituti. Mavlyanov f. Sh., MAVLYANOV Sh. X., Xayitov u. X. Tibbiyot kasbiga kirish

Barcha davolash profilaktika muassasalarida shifoxona ichi infeksiyasini 
oldini olishning asosiy prinsiplari 
Shifoxona ichi infeksiyasi - bu bemorning shifoxonada bo’lgan paytida, 
ambulatoriya sharoitida tibbiy yordam olgan vaqtida yoki tibbiy xodimning ishi 
faoliyatida kelib chiqqan va klinik aniqlangan barcha (mikrobli virusli yoki parazitar 
kelib chikuvchi) yuqumli kasalliklardir.
Аsosiy infeksiya manbai bo’lib bemorlar va tibbiy xodimlar, qo’shimcha 
manba bo’lib esa bemorga qarovchi kishilar va xabar oluvchilar hisoblanadi. 
Аniq statistik ma’lumotlarning ko’rsatishicha, rivojlangan mamlakatlar 
shifoxonalarida davolanayotgan bemorlarning 5-10 foizida shifoxona ichi infeksiyasi 
rivojlanib, davolanish muddatini uzayishiga va davolash sarf xarajatlarini oshishiga 
olib keladi. 
Shifoxona ichi infeksiyasi mikroblari tuzilishiga qarab, viruslardan tortib 
oddiy mikroorganizmlargacha bo’linadi. Ko’p xollarda ShII manbai sifatida 
bakteriyalar, kam hollarda - virus va zamburug’lar tarqalgan. 
Shifoxona ichi infeksiyasining asosiy kasallik manbalari bemorlar va 
kasalxona xodimlari hisoblansa, qo’shimcha manbaga esa - bemorlarga qarash uchun 
jalb qilingan fuqarolar va bemorlarni ko’rish uchun kelganlar kiradi.
Hozirgi vaqtda davolash - profilaktika muassasalarida shifoxona ichi 
infeksiyasini oldini olishni 3 ta asosiy yo’nalishi ajratilgan. 
- «toza qo’llar» siyosatini va shaxsiy himoya vositalarini qo’llash; 
- bo’limlardagi barcha tibbiy apparaturalarni ishlatilishini nazorat qilish; 
- antibiotiklar, antiseptiklar va dezinfektantlarni qo’llanilishini nazorat qilish; 
Barcha davolash profilaktika muassasalarida shifoxona ichi infeksiyalari 
hisobga olinib ro’yxatga olinadi va har bir holat uchun hududiy DSENM ga 12 soat 
ichida tezkor xabarnoma (f-058 x) jo’natiladi. 
Barcha aniqlangan shifoxona ichi infeksiyalari yuqumli kasalliklarni 
ro’yxatga olish jurnaliga (f-060x) yozib boriladi. 
Bittadan 3 tagacha aniqlangan shifoxona ichi infeksiyalarini shifoxona 
epidemiologi o’rganib chiqadi va epidemiyaga qarshi chora - tadbirlarni olib 
borilishini nazorat qilib boradi. 

---

49 
3 ta va undan yuqori hollarni esa hududiy DSENM ga mutaxassislari o’rganib 
chiqib, bajarilishi lozim bo’lgan epidemiyaga qarshi chora - tadbirlarni hajmini 
aniqlab beradi. 
Har qaysi shifoxona ichi infeksiyasi to’g’risidagi ma’lumotlarni o’z vaqtida 
va to’liq bo’lishi uchun davolash - profilaktika muassasasi bosh vrachi javobgardir. 
Tibbiy xodimlar maxsus kiyimlar (xalat, qalpoqcha yoki ro’molcha, niqob, 
tapochka) bilan ta’minlanib, ular kir bo’lgan paytda tezkor almashtirish uchun 
zaxirasi bo’lishi kerak. Tibbiy xodimlar maxsus kiyimlarda DPM hududidan 
tashqariga chiqishi mumkin emas. Barcha bo’limlarda tibbiy xodimlar qo’l yuvishi 
uchun sharoit yaratilgan bo’lishi shart, chunki qo’l gigiyenasiga rioya qilmaslik 
shifoxona ichi infeksiyasini paydo bo’lishiga va epidemiya tusini olishi uchun bosh 
omil bo’lishi tasdiqlangan, shifokorlar, tibbiy hamshiralar bemorni ko’rishdan oldin 
va keyin, muolajalar o’tkazishdan oldin va keyin qo’l yuvishlari shart. 
Davolash - profilaktika muassasalarida shaxsiy himoya vositalaridan 
foydalanishga katta e’tibor berilishi kerak. Shaxsiy himoya vositalaridan biri rezina 
qo’lqoplar bo’lib, ularning 3 xili mavjud. 1 - jarrohlik; 2 - ko’rish; 3 - xo’jalik ishlari 
uchun. Jarrohlik qo’lqoplari jarrohlik ishlarini o’tkazishda, tug’ruqqa yordam 
berishda foydalanib, faqat zararsizlantirilgan bo’lishi va bir marta ishlatilishi lozim. 
Ko’rish qo’lqoplari muolaja xonalari, taxlil xonalar, ko’rish va stomatologiya 
xonalarida, patologoanatomik yorish paytida foydalaniladi. 
Ko’rish qo’lqoplari har bir muolajadan keyin almashtirilishi shart. Ishlatilgan 
qo’lqoplar zararsizlantirilgandan keyin yoki markaziy zararsizlantirish bo’limida 
chuqur dezinfeksiyalangandan keyin qayta ishlatilishi mumkin. Chuqur dezinfeksiya 
zararsizlantirish ishlari to’liq o’tkazilgandan keyin qaynatish yo’li bilan o’tkaziladi. 
Qaynatish muddati qaynab boshlagan vaqtidan boshlab 20 daqiqa. Qaynatilgan 
qo’lqoplar toza dazmollangan salfetkalarda quritilib, juft - juft holda bikslarda yoki 
quruq salfetkalarda saqlanadi va 1 sutka davomida foydalanilishi shart. 
Xo’jalik qo’lqoplari tozalash ishlarini o’tkazishda kir choyshablarni yig’ish, 
tibbiy chiqindilarni yo’qotish paytida foydalanilib, foydalanilgan qo’lqoplar 0,5 foizli 
xlor saqlovchi eritmada 10 daqiqa davomida zararsizlantirilib, keyin xo’jalik 
sovunida yuviladi va quritilib, quruq holda saqlanadi. 
Ifloslangan suyuqliklar sachrashi xavfi bor joylarda himoya ko’zoynaklari, 
maska, plastik fartuklarni tadbiq etish va qo’llash lozim. 
Shamollash alomatlari bor tibbiy xodimlar ishga qo’yilmasligi kerak, bu 
mas’uliyat bo’lim boshliqlari zimmasiga yuklatiladi.