Mashg’ulotlarni tashkil etish- material va uni amalga oshirish bo'yicha harakatlarni birlashtirishga qaratilgan.
Ushbu o'qitish uslubiga quyidagi asosiy o'qitish usuli mos keladi
- Tayyorlash. Mashg’ulot davomida nafaqat yod olish, balki harakatlarni bosqichma-bosqich moslashtirish, ularni o'quvchilarning shaxsiy tajribasiga bosqichma-bosqich, nazorat ostida o'tish orqali ta'minlanadi. Va bu harakatlar qanchalik qismlarga bo’lingan bo'lsa, ular o’quvchilarning tushunish darajasi ham tezroq bo'ladi, til ko'nikmalari shakllanadi [2; 25].
Ta'limning asosiy usullaridan biri boshqaruv bo’lib, o'qituvchi faoliyati jarayonida olib boriladigan har qanday pedagogik ta'sir natijalarini boshqarish, qoida tariqasida, tekshirish, talabalarning harakatlarini to'g'rilash va baholashga qaratilgan. Ushbu usul barcha usullarda amalga oshiriladi.
Shubha yo'qki, barcha o'qitish usullarini, shu jumladan o'zini o'zi nazorat qilishni faol ravishda tashkil etish asosida tashkil etilgan ta'lim yanada samarali qilishga yordam beradi. Shunday qilib, o’qitish usullari qo'llanilishning ma'lum universalligi va nisbiy invariantligi (barqarorligi) bilan ajralib turadi. Yuqorida keltirilgan usullar chet tillarini o'qitishning har qanday tizimiga xos bo'lganligi ularning umuman o'zgarmasligidan kelib chiqadi. Shu bilan birga, ushbu usullar ma'lum bir o'zgaruvchanlikka ega bo'lib, u ushbu usullarning qanday ishlatilishida namoyon bo'ladi: bir-biriga qanchalik darajada va qanday muvofiqligi, qanday usullar yetakchi, maqsadiga, fanning rivojlanish darajasi, o'ziga xos xususiyatlariga qarab, bu o'zgaruvchanlik o’zgaradi [2; 28]. Binobarin, har bir o'qitish tizimida metodlar turlicha talqin etiladi va ular murakkab o'zaro ta'sirda harakat qilgani va barchasi bir tizimni ifodalaganligi sababli, ya'ni har bir o'qitish tizimining o'ziga xos uslublar tizimi mavjudligidandir. Demak, metodlar tizimi bir-biri bilan o'zaro bog'liqligi va ular tarkibidagi metodikalar ierarxiyasi asosida o'qitishning maqsadi, mazmuni va vositalariga qarab, o'qitish va o'qitish usullarining ajralmas to'plami sifatida ijtimoiy shartli deb tushuniladi [2;29]. Shunday qilib, metodlar o'quvchilarni o'qitishni tashkil qilishda foydalaniladigan, ular tomonidan aqliy va sezgi a'zolarini idrok etish bilan bog'liq ko'plab aniq muammolarni hal qilish orqali amalga oshiriladigan asosiy va ikkinchi darajali texnikalardan iborat. Texnikalar, shuningdek usullar o'qituvchi va talabaning o'zaro harakatining tarkibiy va funktsional tarkibiy qismidir. Ammo agar usul asosiy faoliyfatida qarralsa, u holda texnika shakllanayotgan o'quv faoliyatining mohiyatini tashkil etadigan va unga tarkibiy qism sifatida kiritilgan aniq bir harakatdir, masalan, uzluksiz semantizatsiya usullari; dialogik nutqni shakllantirish usullari; matndan semantik ma'lumot olish texnikasi; gapni tizimli tuzish mahoratini shakllantiruvchi usullar shular jumlasiga kiradi. "Uslubning mavhum umumlashtirilgan" tabiati "va uning usullar bilan aloqasini yaxshiroq tushunish uchun biz usulni o'ziga xos idish, metodlarni esa ushbu konteynerga to'ldiruvchi sifatida taqdim etamiz. Biz idishni to'ldiradigan narsalarimiz - "past kaloriya" yoki "yuqori kaloriyali ovqatlar" dir. Xuddi shu tarzda, biz uchun usulni to'ldiradigan usullar yuqori samaradorlikka ega bo'lishi muhimdir “ [17;85]. O'qituvchi foydalanadigan usullar nafaqat oddiy yod olishni talab qiladigan, balki aqliy muammolarni hal qilish zaruratini o'quvchilarni oldiga qo'yishi juda muhimdir, shuning uchun talaba nafaqat soz boyligini orttiradi, balki til birliklaridan foydalanib, uning oldida turgan kommunikativ vaziyatga bog'liq holda gapni tuzishi mumkin. Yuqoridagilardan xulosa qilishimiz mumkinki, usul o'quv materiali bilan maqsadning o'ziga xos mazmuni bo'lib, ular ushbu fanni o'qitish yo'nalishi va tizimiga qarab farq qiladi. Texnikalarning o'ziga xos mazmuni to'g'ridan - to'g'ri chet el tillarini o'qitish amalga oshiriladigan tizim doirasida o'qitishga asoslangan uslubiy printsiplar bilan belgilanadi [17; 85].
Ushbu ishda ingliz tilini o'qitishda o'quvchilarga grammatikani o'rgatishning kommunikatsion yo'nalishini hisobga olgan holda uslub va uslublar o'rganilganligi sababli, avvalo, "kommunikativ o'qitish texnologiyasi" va chet tillarini kommunikativ o'qitishning zamonaviy kontseptual tamoyillariga e'tibor qaratish lozim.
Do'stlaringiz bilan baham: |