Samarqand davlat chet tillar instituti ingliz tili fakulteti maktabgacha va boshlang

 
I. BOB.MUSTAHKAM OILADA BOLA TARBIYALASHNING 
AHAMIYATI VA O`RNI. 
2.1. Oilaviy munosabatlar va bolalar tarbiyasi. 
Insonning inson bo`lib shakllanishida, hayotda o`z o`rnini topishida, el-yurt 
ichida izzat-hurmatga sazovvor bo`lishida, yuksak ahloq-odob qoidalarini o`zida 
mujassam etishida oila asosiy o`rnini egallaydi. Yurtboshimiz aytganlaridek, 
xalqimiz qadimdan oilani muqaddas deb bilgan. Agar oila ahil va totuv bo`lsa, 
jamiyatda tinchlik va hamjihatlikka erishiladi, davlatda osoyishtalik va barqarorlik 
hukm suradi. Oilada tarbiyaning negizlariga asos solinadi. U bolada shakllanishi 
lozim bo`lgan barcha insoniy munosabat va fazilatlarni tarbiyalovchi hayot 
maktabi hisoblanadi.
O`zbek xalqi tabiatdan bolajon xalq. Bolaga nisbatan bag`ri kenglik, mehri 
Daryolik, o`ta fidoyilik o`zbeklargagina xos xususiyatidir. Shu boisdan ham, ota-
onalarimiz farzandlarining baxti va kelajagi uchun qayg`uradi. Ularning puxta 
bilim olishlari, qiziqishlari bo`yicha kasb-hunar egallashlari, ahloq-odob 
qoidalarini mukammal bilishlari va ularga amal qilishlari uchun mavjud 
imkoniyatlarni yaratadilar. Chunki oilada bolani to`g`ri tarbiyalash – mustahkam 
poydevorli jamiyat barpo etishning garovidir. Bola tarbiyasi keng qamrovli, uzoq 
davom etadigan murakkab jarayon bo`lib, uning o`ziga xos xususiyatlari mavjud. 
Bo`lajak ota-onaning sog`-salomatligi, nasl-nasabi, dunyoqarashi, ichki va tashqi 
dunyosi, ahloq-odobi, moddiy va ma`naviy darajasining mosligi, turmush qurishga 
ma`naviy va jismoniy tayyorligi farzand ko`rish va uning tarbiyasida muhim 
ahamiyatga ega.
Oilada farzand tarbiyasi u paydo bo`lmagan kundanoq boshlanmog`i zarur. 
Ya`ni, homilador ayolning kayfiyati doimo ko`tarinki, asablari sokin, iste`mol 
qiladigan taomlari bola organizmi uchun foydali bo`lmog`i zarur. O`z vaqtida 
mehnat qilib, dam olib, sayr qilib, ovqatlanib, tug`ilajak bola taqdirini o`ylash 

---

17 
onaning vazifasidir. Er-xotin, oilaning boshqa a`zolari o`rtasidagi sog`lom 
ma`naviy muhit, ahillik, xushmuomalalik, xursandchilik bolaning behavotir, 
sog`lom tug`ilishining garovidir [10,160]. Ba`zan oilada uchraydigan er-xotin, 
qaynona-kelin va boshqalar o`rtasidagi bir-biriga nisbatan hurmatsizlik, o`zaro 
nizo, urush-janjallar, homilador ayolni avaylab-asrash o`rniga og`ir mehnat 
qilishga majburlash, xo`rlash, hatto unga qo`l ko`tarish bolaning kasalmand, 
nogiron yoki jizzaki bo`lib tug`ilishga sabab bo`ladi. Ota-onadagi eng yaxshi 
xususiyatlar ham, yomon xususiyatlar ham irsiy yo`l bilan bolaga o`tishi tabiiydir.
Oilada farzand tarbiyasida sinalgan tarbiya metodlaridan biri – namunadir. 
Bobo, buvi, ota-ona, bola atrofidagi katta yoshdagi kishilarning xatti-harakatlari, 
yurish-turishlari, muomalasi, o`zlarini tutishlari, tarbiyaga munosabatlari namuna 
sifatida juda katta tarbiyaviy ahamiyat kasb etadi. Bolaga aqliy, ahloqiy, estetik, 
mehnat tarbiyasi asoslari ota-ona namunasi asosida singdirib boriladi. Ota-ona 
farzand oldida o`z aql-zakovati, muomalasi, kiyinishi, qat`iyatligi, mehnatsevarligi, 
oila yuritishda adolatparvarligi bilan namuna bo`lmog`i zarur. Bola xarakteriga 
ota-onaning o`zaro janjallari, oilaga, jamiyatga, atrof-muhitga salbiy munosabati, 
yolg`on so`zlashi, qat`iyatsizligi, kiyinishida, ro`zg`or yuritishidagi pala-