Самарқанд давлат архитектура қурилиш

9-BOB. GLOBALLASHUV DAVRIDA RAQOBATLI 
STRATEGIYALAR 
XXI asrda tarmoqda sardor bo’lishni istaydigan har qanday 
kompaniyalar global bozorda yetakchi bo’lishga intilishi lozim. Jahon 
iqtisodiyotini globallashuvi avval xorijiy kompaniyalar uchun yopiq 
bo’lgan bozorlarning asta-sekin ochilishi bilan tezlashib bormoqda, 
INTERNET esa uzoq masofalar bilan bog’liq to’siqlarni bartaraf 
etmoqda. Bunday sharoitlarga mos ravishda yetakchi kompaniyalar turli 
mamlakatlarning qulay bozorlarini egallashga harakat qilmoqdalar. 
Jahon iqtisodiyotini globallashuvi bozorda qulay va yaxshi foyda 
beradigan mavqyega yega bo’lish, egallangan ustunkor bozor vaziyatini 
agressiv himoya qilish uchun hujumkor strategiyalardan foydalanishni 
talab qilmoqda.
Ushbu bobda ko’ millatli va yuqori raqobatli global muhitda 
kompaniyalarto’qnash keladigan muammolar yoritiladi. 
Xuddi shunday, “foyda qo’riqxonalari” va foydani reinvestisiya 
qilish, hamda multimilliy va global raqobatni tahlil etish, ularni farqlash 
to’g’risida ma’lumotlar beriladi. Bundan tashqari, xorijiy bozorlarni 
o’ziga xos xususiyatlari, xorijiy bozorlarga chiqish strategiyalari, xorijiy 
kompaniyalar bilan hamkorlikni tashkil etish to’g’risida tushunchalar 
beriladi. 
Kompaniyalarning 
xorijiy 
bozorlarga 
chiqishining 
quyidagi 
sabablari mavjud: 

Yangi mijozlarni jalb qilish
. Xorijiy bozorlarni o’zlashtirish 
daromadlarni va foydani oshiradi, kompaniyani uzoq muddatli o’sishini 
ta’minlaydi. Ayniqsa, ichki bozor to’yingan bo’lsa, ushbu yo’nalish 
jozibador hisoblanadi. Jahon bozorida sardor bo’lishga intiluvchi 
ko’pchilik kompaniyalar (Intel, Soni, Jeneral Motors, Tayota) tezkorlik 
va hujumkorlik bilan jahon bozorida o’z ulushini kengaytirishga harakat 
qilmoqdalar. 

Xarajatlarni kamaytirish va raqobatbardoshlikni oshirish
. 
Ko’pchilik kompaniyalar o’z mahsulotini eksport qilish zaruratini his 
etmoqdalar, chunki ichki bozorda mahsulot sotilishini oshirish 
kompaniyani keskin rivojlanib, global bozorga chiqishini ta’minlamaydi. 

---

294 
Ichki 
bozorlarning 
nisbiy 
hajmini katta emasligi uchun 
Mishlen 
va 
Nestle 
kabi 
kompaniyalar o’z mahsulotini 
butun Yevropa Ittifoqi bo’yicha 
sotish bilan birga Shimoliy va 
Janubiy 
Amerikada 
ham 
sotmoqda. 
