Safin m. G., Rajabov a. I. Va ro‘ziyev yu. S

 
 
 
 
 
 

---

 
35 
6-jadval. 
Baqaning mushagi  va jigari  to‘qimalarining  bo‘kishiga  kislota 
va ishqorning  ta‘siriga  oid ma‘lumotlar. 
 
To‗qimalar    Eritmalar   
Vaqt  birligida  to‗qimalarning  og‗irlik ko‗rsatkichlarining 
o‗zgarishi  (mg hisobida) 
Tajribaning 
boshlanishida 
10 
minutdan 
keyin 
20 
minutdan 
keyin 
30 
minutdan 
keyin 
40 
minutdan 
keyin 
50 
minutdan 
keyin 
Mushak   
Fiziologik 
eritma  
200 
 
 
 
 
 
Fiziologik 
eritma va   
0,1 HCI 
200 
 
 
 
 
 
Fiziologik 
eritma 0,1 
n NaOH 
200 
 
 
 
 
 
Jigar  
Fiziologik 
eritma  
200 
 
 
 
 
 
Fiziologik 
eritma va   
0,1 
n  
HCI 
200 
 
 
 
 
 
Fiziologik 
eritma va   
0,1 
n 
NaOH 
200 
 
 
 
 
 
 
6-jadval  ma`lumotlariga  muvofiq  ravishda  7-  va  8-rasmlarda 
keltirilgan  tarzda  egri chiziq  grafigi chiziladi. 
Grafikning  ordinatasiga  bo‗kish  tufayli    to`qimalarning  og‗irligi 
ortishi  (mg  hisobida)  abssissasiga  esa  vaqtning  (minut  hisobidagi) 
ko‗rsatkichi  qo‗yiladi.  Shu  yo‗sinda  mushak  va  jigar  to‗qimasining 
bo‗kishiga  kislota  va  ishqorning  ta‗siriga  oid  ma`lumotlar  grafik 
tarzda tasvirlanadi.    
 

---

 
36 
 
 
7-rasm.  Baqa  mushagining  bo‘kishiga  kislota  va  ishqopning 
ta‘siri. 
 
1.  Fiziologik eritma  ______ 
2.   0,1 n  HCI          __ __ __  
3.  0,1 n NaOH         _ _ _ _ 
 

---

 
37 
Ji
g
a
r 
to
`q
im
a
si
n
in
g
 o
g
`r
li
k
 k
o
`r
sa
tk
ic
h
la
ri
 (
m
g
/h
is
o
b
id
a
)
 
 
8-rasm.  Baqa  jigarining  bo‘kishiga  kislota  va  ishqorning 
ta‘siri. 
1.  Fiziologik eritma  ______ 
2.   0,1 n  HCI          __ __ __ 
3.  0,1 n NaOH         _ _ _ _ _ 
 
 
Laboratoriya ishi-12. 
Baqa mushagi  va terisining  bo‘kish  ko‘rsatkichiga  kalsiy 
ionining  ta‘siri. 
Kerakli asbob-uskunalar, jihozlar va reaktivlar: 
1.  Torzion tarozi. 
2.  Preparovka  asboblari to‗plami. 
3.  Byukslar. 
4.  Doka. 
5.  Paxta. 
6.  Fiziologik eritma (0.65% NaCI). 
7.  10 % CaCI
2
. 
 
 

---

 
38 
Ish  tartibi.  8 ta byuks olib ikki qator qilib joylashtiriladi. Birinchi 
qatorda  joylashgan  byukslarga  200  mg  dan  torzion  tarozida  tortilgan 
baqaning  mushagidan,  ikkinchi  qatordagilarga  200  mgdan  baqa  terisi 
solinadi.  So‗ng  tartib  raqami  birinchi  turgan  ikkita  byuksga  5  ml 
fiziologik  eritma;  ikkinchi  turgan  ikkita  byuksga  4,9;  uchinchi  turgan 
ikkita  byuksga  4,8;  to‗rtinchi  turgan  ikkita  byuksga  4,7  ml  fiziologik 
eritmalar solinadi. 
Bundan  keyin  tartib  raqami  ikkinchi  turgan  byukslardan  boshlab 
CaCI
2
  ning  10  %  eritmasidan  0,1  ml,  0,2  ml  va  0,3  ml  qo‗shiladi. 
Natijada  hamma  byukslardagi  eritmalarning  umumiy  hajmlari  5  ml 
bo‗lib  qoladi.    Tajribaning  qolgan  qismi  yuqoridagi  tajribalardagi  kabi 
davom ettiriladi. 
Olingan  natijalar  ham  yuqorida  keltirilgan  tarzda  7-jadvaldagidek 
grafiklar  tarzida rasmiylashtiriladi.