Sabirova rixsi abdukadirovna yuldashev nosirjon muxam edjanovich

9.5. Gipofiz gorm onlari
Gipofizda nishon to'qim alaridagi biokim yoviy va fiziologik 
jarayonlarga stimullovchi ta’sir ko‘ rsatuvchi bir qator biologik 
faol oqsil va peptid gormonlar sintezlanadi. Sintez jo yig a ko‘ra 
gipofizning oldingi, o‘rta va orqa bo‘ lagi gormonlari farqlanadi. 
Oldingi boTakda asosiy oqsil va polipeptid gormonlar sintezlanadi 
va ular 
trop gormonlar
deb atalib, boshqa endokrin bezlar ishini 
boshqaradi. Masalan, gipofizdan ajraluvchi qalqonsimon bez ishini 
boshqaruvchi gormon 
tirotropin
deb ataladi.
So‘nggi yillarda hayvonlar m iya to‘qimasidan xulq-atvomi 
belgilovchi 
neyropeptid
deb ataluvchi 50 dan ortiq 
peptidlar 
ajratib olindi. Bu peptidlar hulq-atvorga, esda saqlash va o‘rganish 
jarayonlariga ta’sir qiladi, uyquni nazorat qiladi, og‘riqni pasaytiradi.
P-endorfinning 
(31 
aminokislota 
qoldigTdan 
iborat) 
ogTiqsizIantirish xususiyati morfindan 30 marta yuqori. Bir g ‘ruh 
boshqa peptidlar uyqu chaqiradi. Kalamushlarda qorong’ ida 
qo‘rquvni chaqiruvchi peptid 
skotofohin
deb ataladi. Tez orada har 
bir hulq-atvorga tegishli neyropeptidlar, xotira peptidlari ajratib olish 
va sun’ iy sintezlash imkoni paydo bo‘ lishi mumkin (9.2-jadval).
9.2-jadval
Gipofiz gorm onlari va ular bilan bog‘ liq kasalliklar
G orm onlar
K linik sindrom lar
Gorm on ortib ketganda
G orm on yetishmaganda
G ipofiz oldingi bo‘ lagi gormonlari
0 ‘ sish
gormoni
Akrom egaliya
Nanizm
K ortikotropin
Itsenko-Kushing sindromi
Ikkilamchi gipotireoz
Tirotropin
G ipertireoz
Ikkilamchi gipotireoz