Sabirova rixsi abdukadirovna yuldashev nosirjon muxam edjanovich

Laktotrop gormon (prolaktin, lyuteotrop gormon). 
Prolaktin 
gipofizning qadimgi gormonlaridan bo‘ lib, evolyutsion rivojlanish 
jihatidan sut beziga ega bo‘ lmagan past tabaqali hayvonlarda 
ham m avjudligi aniqlangan. Sutemizuvchi hayvonlarda laktogen 
effekt ko‘rsatadi. Prolaktinning asosiy vazifasi laktatsiya va sut 
bezlarining rivojlanishini stim ullaydi, shuningdek u ichki a ’zolar 
o‘sishi, sariq tananing sekretsiyasini stim ullaydi (lyuteotrop ta’sir) 
hamda renotrop, eritropoetik va giperglikem ik ta’sir ko‘ rsatadi. 
Prolaktinning ko‘p hosil bo lishi, odatda, prolaktin sintezlovchi
281

---

hujayralardan rivojlangan o‘ smalarda kuzatilib, menstruatsiyaning 
to‘xtashiga (amenoreya) va ayollarda sut bezlarining kattalashishiga, 
erkaklarda im potensiyaga olib keladi.
Qo‘y, buqa va odam gipofizi proiaktin strukturasi aniqlangan. U
3 ta disulfid bog‘ tutuvchi 199 ta aminokislotadan iborat polipeptid 
zanjir. 2-3 ta am inokislotalari bilan turlararo farq qiladi. Avvallari 
laktotropin funksiyasini somatropin bajarishi taxmin qilingan. 
Hozirgi vaqtda prolaktinning o‘sish gormoniga nisbatan miqdori 
ancha kam bo‘ lishiga qaram ay uning gipofizda borligi tasdiqlangan. 
Ayollarda proiaktin miqdori tug‘ ish oldidan keskin ortadi: 0,2 ng/1 
gacha, normada 0,01 ng/L
T ireotrop gormon (TTG, tirotropin). 
Tireotropin gipofizning 
boshqa gormonlaridan farqli ravishda glikoprotein sanaladi. 
Ikkitadan a- va [3-subbirliklari bo‘lib, ular alohida holda biologik 
faollikka ega emas. Mol. massasi 30000.
Tirotropin qalqonsimon bezningrivojlanishi va funksiyasini, tireoid 
gormonlarining biosintezi va sekretsiyasini nazorat qiladi. Uning 
birlamchi strukturasi odam, cho‘chqa va qo'yda to‘ liq aniqlangan. 
a-subbirlik 96 ta aminokislotadan iborat bo‘ lib odam, cho‘chqa va 
qo‘yda bir xil, shuningdek u lyuteinlovchi gormon uchun ham bir xilda 
bo‘ libchiqdi. p-subbirlikodamda 112taaminokislotadaniboratboÍib, 
yirik shoxli hayvonlarda am inokislotalar ketma-ketligi va C-uchida 
metionin bo'lm asligi bilan farq qiladi. Shuning uchun TTGning 
spetsifik biologik va immunologik xususiyatlari a-subbirlik bilan 
kompleks hosil qilgan p-subbirlikning mavjudligi bilan tushuntiriladi. 
Tirotropin gormoni ham boshqa peptid gormonlar singari plazmatik 
membrana retseptorlari bilan bogTanib, adenilatsiklaza tizim i orqali 
o‘z ta’sirini ko‘rsatadi.