Sabirov B. A. Mashinasozlik texnologiyasi asoslari fanidan

Teshiklarni sidirish. Yalpi, yirik seriyali va o‘rta seriyali ishlab chiqarishda silindrik teshiklar, shlitsali va boshqa shakldagi teshiklarga ishlov berishda sidirish usuli qo’llaniladi.
Silindrik teshiklar parmalash yoki zenkerlashdan keyin sidiriladi. Parmalash va revolverli dastgohlarda sidirish teshiklarni razvyortkalash o‘rniga qo‘llaniladi. Silindrik teshiklarni sidirish uchun dumaloq sidir-gichlar ko‘llaniladi. Buning natijasida IT4 kvalitet bo‘yicha

o‘lcham aniqligidagi teshik va mumkin.
R_a = 2,5
dan
R_a = 0,63
gacha sirt g‘adir-budirligiga erishish

Kvadrat, bir shponkali, shlitsali sidirgichlar o‘zlariga tegishli bo‘lgan shakldagi
teshiklarga ishlov berish uchun qo‘llaniladi.
Sidirishni amalga oshiradigan dastgohlar mexanik va gidravlik, gorizontal va vertikal, bir va ko‘p shpindelli bo‘ladi.
Ikki va uch shpindelli vertikal sidirish dastgohlari bir vaqtning o‘zida 2—3 ta detalni sidirishga imkon beradi.
Sidirish dastgohlarida detalni sidirish uchun ular bikir yoki zoldirli tayanchlarga o‘rnatiladi. Agar detalning yon sirtidagi teshigining o‘qiga nisbatan perpendikulyar holatda yo‘nilgan bo‘lsa, detal bikir tayanchga o‘rna-tiladi (11.2-rasm, a). Agar detalning toresi yo‘nilmagan bo‘lsa (ishlov berilmagan sirt) yoki detal teshigininng o‘qiga nisbatan perpendikulyar bo‘lmagan holatda yo‘nilgan bo‘lsa, detal sidirish uchun zoldirli tayanchga o‘rnatiladi (11.2-rasm, b).
Bir vaqtning o‘zida bir necha detalni sidirish dastgohning unumdorligini oshiradi. Agar detalning teshigi sidirgichning 2-3 qadamidan kichik bo‘lsa, bir vaqtda bir necha detaldagi teshiklarni sidirish maqsadga muvofiq bo‘ladi.
Sidirishning asosiy vaqti quyidagi formula yordamida aniqlanadi:

_{t =} (L + l) _ 1

к
^a 1000 V
₊ 1
^Vо.ю
[мин]

bu yerda L— sidirgich ishchi qismining uzunligi, mm; l — detaldagi sidiriladigan sirt uzunligi, mm; V_к — kesish tezligi (ishchi yurish), m/min; V_о.ю — orqaga yurish tezligi, m/min.
Orqaga yurish tezligi ishchi yurish tezligidan 2—3 marotaba katta qabul qilinadi.
Sidirish orqali teshiklardagi spiralsimon ariqchalarni ham hosil qilish mumkin, bunda sidirgich sidirish jarayonida ma’lum burchakka aylantirib turiladi.