S yunusov, Z. Abdiyev

42-
rasm
.
Ekinga bosim ostido eritmani 
berish shag‘alli moslamasi shakli:
1 – suqchalar; 2 – shlak yoki shag‘al; 3 – yarim aylanma 
zovur;4 – chisterma (idish); 5 – markazdan qochirma 
 nasos; 6 – nasos qudug‘i

---

Substratlardan ko„p yillr mobaynida foydalaniladi, shuning uchun 
ularni o„simlik ildiz qoldiqlaridan tozalash va har yili zararsizlantirib 
(dezinfeksiya) turish zarur. SHo„rlanib qolsa ularga kislota yoki 
ishqor bilan ishlov berilib, so„ng toza suv bilan yuviladi. 
Substratlar tagli katta idishlarga 25-30 sm qalinlikda solinadi. 
Oziqali eritma nasos yordamida suv bostirish usuli bilan substrat sat-
higa 2-3 sm etkazmasdan to„ldiriladi va u sathi pastroq joy-
lashtirilgan idishga o„zi (rezervuarga) oqib tushadi (42-rasm). 
Issiqxonada eritma konsentratsiyasi hafta ichida 35-45 daqiqa 
mobaynida berilib va tushirilib turilganda uni tarkibi 20-25% ga 
o„zgaradi. Shuning uchun uni tarkibi muntazam ravishda agrokimyo 
nazoratida bo„lishi zarur. pH ni muntazam ravishda (2-3 kun 
oralatib) to„g„irlab turish, har haftada asosiy oziqa elementlari 
miqdori bo„yicha agrokimyoviy taxlil qilinib etmaydigan elementlar 
qo„shib boriladi hamda oziqali eritmani har oyda 1 marta to„liq al-
mashtirish nazarda tutiladi. 
Issiqxonalarda agregatoponika maxsus uskuna, avtomatika vo-
sitalarini qimmatligi, o„rnatish uchun katta mablag„ni talab etishi, 
ishlatilishini ishonchsizligi, o„simlik oziqlanishini muntazam ravish-
da agrokimyo nazoratida bo„lishi, substratlarni qayta tiklash (rege-
neratsiya) va zararsizlantirishga katta mablag„lar sarflanishi kabi 
kamchiliklarni mavjudligi u egallagan maydonni sezilarli darajada 
qisqarishiga olib keldi. 
Agregatoponika o„rniga yangi usul – kichik hajmli (malo-
ob‟emnaya) ekin, boshqacha aytganda bu usul o„simliklarni kichik 
hajmli (har o„simlikka 5-15 l dan) substratlarda yetishtirishdir. 
Bunda odatdagi “oziqa maydoni” tushunchasi bilan birga “ildizni 
oziqlanish hajmi” tushunchasi ishlatiladi. 
Aeroponika
– bu substratsiz ekin o„stirish bo„lib, unda ildiz tiz-
imi maxsus tokchalardagi qorong„ilashtirilgan faza bo„shlig„ida 
bo„ladi. O„simlik ildizi vaqti-vaqt bilan (12-45 daqiqada) 10-15 
soniya davomida avtomatik tarzda oziq eritma bilan purkaladi (43-
rasm). 

---