S yunusov, Z. Abdiyev

-
lar bilan birga ko„pincha havo muhiti va uning tarkibidagi gazlar 
bilan ham belgilanadi. U faqat o„simliklarni fotosintezi va nafas oli
-
shi bilan cheklanmaydi, bunda o„simliklar yer ustki qismini va xuddi 
shunday ildiz tizimini tashqi muhit bilan gaz almashinuvi ham mu
-
him ahamiyatga ega. 
Issiqxonalarda havo tarkibidagi suv parlarining miqdori haro
-
ratga bog„liq. Havo qanchalik issiq bo„lsa, shunchalik suv parlari un
-
da ko„p bo„ladi (5°S – 6 g/m
3
, 15°S – 13 g/m
3
, 35°S – 40 g/m
3
). 
Agar havo harorati 15°S dan 40°S gacha ko„tarilsa va unda 13 g par 
bo„lsa, havoning nisbiy namligi 100 dan 33% gacha tushadi. Havo 
tarkibida 13 g par bo„lib, uni harorati 15°S dan 5°S gacha pasaysa, 
uni ortiqcha 6,5 g kondensat (shudring) ko„rinishida tushadi. 
Sovuqroq vaqtda kondensat (shudring tomchilari) oynalarda, uncha 
sovuq bo„lmaganda – barg va mevalarda yig„iladi. 
O„simliklarda fotosintez hisobiga kislorod zahirasi muntazam 
ravishda to„lib boradi. Shuning uchun o„simliklarning pastki qismi 
kislorod etishmasligini sezmaydi. Tuproq aralashmasidagi kislorod 
ildizlarni va tuproq mikroorganizmlarining nafas olishi uchun sinib 
ketadi. Kislorod ildiz tarqalgan yer qatlamida yetarli darajada 
bo„lishi uchun tuproq aralashmasi zichlashmagan, g„ovak holatda 
bo„lishi kerak. Tuproqni qatqaloqlanishi, mexanik tarkibini og„irligi, 
me‟yoridan ortiq namlanishi, zichlashib qolishi tuproq aralashmasi 
ichiga kislorod kirishini qiyinlashtiradi. 
Atmosferadagi havo tarkibida karbonat angidrid gazi o„rtacha 
0,03 foiz, uning 1 m
3
hajmida 0,3 l yoki 0,57 g ni tashkil qiladi. 35-
50 foiz quruq modda uglerodni tashkil etadi, o„simliklar uni karbo
-
nat angidrid gazini (CO
2
) assimilyasiya qilgan vaqtda havodan oladi. 
Havoning faqat surunkali harakati tufayli o„simliklar (CO
2
) karbonat 
angidrid gazini uzluksiz o„zlashtirish imkoniyatga ega bo„ladi, sha