S. Y. Yusupov, sh. R. Gulomov, N. B. Nasrullayev

"Steganografiya" 
sо‗zi yunon tilidan olingan bо‗lib, sо‗zma-sо‗z 
"maxfiy yozish"
degan ma‘noni anglatadi. Tarixiy jihatdan 
kriptografiyadan 
oldin 
steganografiya 
ma‘lumotlarni 
yashirish 
yо‗shnalishi paydo bо‗lgan. Shu bilan birga, vaqt о‗tishi bilan bu sohada 
tadqiqotlar sezilarli darajada kamaydi va bu fan kо‗plab sohalarda 
kriptografiya tomonidan chiqarilib yuborildi. Yashirin yozish turli 
usullar bilan amalga oshiriladi. Ushbu usullarning umumiy xususiyati 
shundaki, yashiringan xabar ba‘zi zararsiz, kо‗zga tushmaydigan 
obyektga singdiriladi. Keyin ushbu obyekt manzilga ochiq yuboriladi. 
Kriptografiyada shifrlangan xabarning о‗zi raqiblarning e‘tiborini tortadi, 
steganografiyada esa, yashirin aloqaning mavjudligi sezilmay qoladi. 
Hisoblash vositalarining rivojlanishi sо‗nggi о‗n yil ichida 
kompyuterni rivojlantirishga yangi turtki berdi. Kо‗pgina yangi dasturlar 
paydo bо‗ldi. Xabarlar endilikda raqamli ma‘lumotlarga, odatda, analog 
tabiatiga xoslariga kiritiladi. Ular sirasiga nutq, audio yozuvlar, tasvirlar, 
videolar kiradi. 
Steganografiya 
aslida aloqaning mavjudligini yashiradigan aloqa 
vositasidir. Raqib yuborilgan xabarning shifrlangan matnni aniq-ravshan 
belgilashi 
mumkin 
bо‗lgan kriptografiyadan 
farqli 
о‗laroq, 
steganografiya usullari maxfiy xabarlarni zararsiz axborotga shunday 
joylash imkonini beradiki, yashirin maxfiy xabar borligi tо‗g‗risida 
shubha uyg‗onmaydi. 
Steganografik texnika 
axborot yashirish sohasidagi umumiy 
yо‗nalishning bо‗limlaridan biri. Steganografiyada ma‘lumotlarni 
yashirishni 
о‗rganuvchi 
boshqa 
yо‗nalishlar 
ham 
mavjud. Bu kriptografiya, turli signalizatsiya tizimlari va shartli belgilar, 
niqoblash va chalkashtirish, nihoyat, bir xil sо‗zlarning turli talqinlari 
va h.k. 

---

122 
Steganografiyaning bir necha yо‗nalishlari ajratilgan: 

klassik steganografiya;

kompyuter steganografiyasi;

raqamli steganografiya.