S. Y. Yusupov, sh. R. Gulomov, N. B. Nasrullayev

2-element. Nima vositasida buzildi?
Quyidagilarni aniqlash juda muhim: 

konfiguratsiyada xato mavjudmi; 

ilovada xato mavjudmi; 

tizimda xato yuz berganmi; 

protokolda xato yuz berganmi. 
Har bir mavzu uchun jarayonlar, reyestr kalitlari, fayllar, turli 
damplar va jurnallar haqida ma‘lumot qanday yordam berishi 
mumkinligini batafsil о‗rganish uchun modul ajratamiz. 
Bu yerda bir muhim narsani о‗rganish kerak: insidentlar, jurnal 
yozuvlari 
va 
tizim 
konfiguratsiyasining 
bir-biriga 
mutanosibligi. Buning uchun, har bir servisning о‗z jurnallariga bо‗lishi, 
u mahalliy sifatida ham, masofaviy serverda ham saqlanishi hamda turli 
platformalar turli xil jurnal formatlarini ishlatishi mumkinligini tushunib 
olish kerak. 
3-element. Kim buzgan?
Quyidagilarni aniqlash juda muhim: 

buzib kirish qaysi tizim orqali sodir bо„lgan; 

hujumning yakuniy maqsadi nima edi; 

qaysi kompyuterdan hujum boshlangan. 
Turli jurnallardan axborotni xavfsizlik insidentidan oldingi 
hodisalar bilan bog‗lash qobiliyati bu yerda ham asqotadi. Ammo, bu 
bosqichda avvalgi bosqichlarda tо‗plangan ma‘lumotlardan kelib chiqib 
tajovuzkor identifikatorlarini aniqlab olish kerak. U IP bо‗lishi shart 
emas, u elektron pochta manzili, ilovadagi hisob, media fayl bо‗lishi 
mumkin. 
4-element. Gumondor kompyuterida.
Quyidagilarni aniqlash juda muhim: 

qanday dastur ishlatilgan; 

---

115 

qanday fayllar ishlatilgan; 

hujum qaysi ketma-ketlikda sodir bо„lgan. 
Harakat, 
gumondorning 
kompyuteri 
yoqilgan 
yoki 
yoqilmaganligiga bog‗liq. Agar о‗chirilgan bо‗lsa, metodologiyaga 
kо‗ra endi yoqilmaydi, lekin diskning nusxasi olinadi va keyinchalik 
AccessData FTK va EnCase kabi vositalarni ishlatib, dalillar topib, 
hisobot tuziladi. Dalillar kompyuterdan emas, balki printer, kseronusxa 
apparati, mobil qurilma kabi boshqa vositalardan topilishi mumkin.