Mavzu: Tarix fanining predmeti

Nizomiy nomidagi TDPU Tarix fakulteti Tarix o’qitish metodikasi ta’lim yo’nalishi 402-guruh talabasi Xusinbayeva Durdonaning Tarix fanining nazariy asoslari fanidan yozgan mustaqil ishi.

Mavzu: Tarix faning predmeti.

• Reja:
• 1. Tarix faning bilish ob’ekti
• 2. Tarix fanining ijtimoiy vazifalari.
• 3.Tarix faning tadqiqot predmeti.

Tarix fanining bilish obyekti - insoniyat tarixining barcha davrlarida sodir bo'lgan voqealar, jarayonlar, voqeliklar (ko‘rinishlar) ning majmuasidir. “Bilish obyekti” tushunchasi ostida obyektiv voqelik yotadi. Tarix fanining obyekti - bu insoniyatni tashkil etuvchi barcha jamiyatlar majmuidir.

“Bilish obyekti” tushunchasi ostida obyektiv voqelik yotadi. Tarix fanining obyekti - bu insoniyatni tashkil etuvchi barcha jamiyatlar majmuyidir. Tarix fanining predmeti - bu vaqt va makondagi shakllanishidan to tanazzulga uchrab tugagungacha b o ig an jarayonlarni boshdan kechirgan aniq va konkret jamiyat bo‘lib, umumiy yaxlit holda hamda uni tashkil qiluvchi barcha tarkibiy tuzilmalari va qismlari, shuningdek bu jamiyatning boshqa aniq va konkret jamiyatlar bilan o‘zaro munosabatlaridir

• ≪

Tarixiy bilishning asosiy maqsadi — obyektiv va xolis, tizimli, konkret jamiyatning taraqqiyotidagi tarixiy jarayon haqidagi konkret bilimga va ilmiy jihatdan asoslanilgan tarixiy haqiqatga erishish.

Tarixiy bilish nazariyasida metodologiya ma’lum bir faoliyatning aniq maqsadlari va yo‘nalishlarini belgilaydigan falsafiy tamoyillar va umumiy qoidalarning majmuasi sifatida namoyon bo‘ladi.

Tarix fanining ijtimoiy vazifalari ham mavjud bo‘lib, tarix fani quyidagi ijtimoiy vazifalarni bajaradi:

• Ijtimoiy xotira vazifasi. Ijtimoiy xotira - bu o‘tmishdagi barcha ajdodlar hayot tajribalarining xotirada jamlanishi va saqlanishidir.

2. Ilmiy bilish vazifasi.

3. Tarbiyaviy vazifa.

4. G ‘oyaviy-siyosiy vazifa. Bu vazifa har doim ham tan olinavermaydi.

Tarix fani o ‘zining asosiy maqsadiga erishish jarayonida quyidagilarga ilmiy zamin yaratadi:

— pozitiv ijtimoiy o ‘z -o ‘zini anglashni shakllantirishga;

— konkret jamiyatning taraqqiyotini oldindan taxmin qilishga;

— jamiyat taraqqiyotini va uning alohida sohalari va jarayonlarini boshqarishga.

Tarix fani alohida mustaqil fan sohasi sifatida dastlab qadimgi Yunonistonda shakllangan. Bizga bugungi kunda tushunarli bo’lgan “tarix” so‘zi qadimgi yunon tilida “qidirish”, “izlash” kabi ma’nolarni anglatgan va bu tushuncha ostida Gerodotning o ‘tmish haqidagi yozma hikoyalari tushunilgan.

Tadqiqot predmetining tushunchasi va ohiyatidan kelib chiqqan holda o'tmishni o'rganishga yo'naltirilgan sivilizatsion,

ijtimoiy-iqtisodiy, ijtimoiy-psixologik, demografik kabi bir qator yondashuvlar mavjud. Bu shundan dalolat beradiki, tarix fanida tadqiqot predmetiga va uning tadqiqiga nisbatan aniq belgilangan yoki ayni bir o'zgarmas andozaga solingan yagona yondashuv bilan cheklanib qolinmagan.

Aynan ana shu holatdan o'tmishga

aylangan tarixiy voqelikka nisbatan yoki ayni kunlardagi jara-yonlarni o ‘rganishga nisbatan qoMlaniladigan tadqiqot jarayonining tarkibiy qismi bo’lgan “obyekt” tushunchasi hamda tadqiqot obyektining tarkibiy qismi sanalgan tadqiqot “predmeti” tushunchasi kelib chiqadi. Ayrim holatlarda ularning bir-biriga mos kelmasligi tarixiy bilishning xususiyati bilan bog’liqdir.