S. Y. Yusupov, sh. R. Gulomov, N. B. Nasrullayev

3.7. Keyloggerlar
Keylogger 
(inglizcha 
keylogger, key 
- klavisha va 
logger 
- 
yozish 
qurilmasi
) - har xil foydalanuvchi harakatlarini - kompyuter 
klaviaturasida bosish, harakat va sichqonchani bosishni yozib olgan 
dasturiy ta‘minot yoki apparat. 
Tekshirilishi mumkin bо‗lgan axborot turlari: 

klaviaturada tugmalarining bosilishi;

sichqonchaning harakati va bosilishi;

bosilish sanasi va vaqti.
Qо‗shimcha sifatida, ba‘zi hollarda davriy ekran suratlari amalga 
oshirilishi (va ba‘zi hollarda - hatto video ekran) va buferdan 
ma‘lumotlar nusxasi kо‗chirilishi mumkin. 

---

85 
Keylogger,
kompyuter klaviaturasi bilan barcha manipulyatsiyani 
aniqlab, rо‗yxatga oluvchi har qanday dasturiy ta‘minot yoki 
apparatning tarkibiy qismidir. Kо‗pincha keylogger klaviatura va 
operatsion tizim о‗rtasida joylashgan va barcha foydalanuvchilar 
harakatlarini qо‗lga kiritadi. Ushbu vosita yoki olingan ma‘lumotlarni 
quvvatlangan kompyuterda saqlaydi, yoki u katta hujumning bir qismi 
bо‗lsa, barcha ma‘lumotlar darhol hujum uyushtirgan tashkilotlarning 
uzoq kompyuteriga uzatiladi. 
Keylogger tasnifi.
Dastur keyloggerlari 
shaxsiy kompyuter
foydalanuvchilari 
faoliyati ustidan nazoratni amalga oshiradigan dasturiy mahsulotlar 
guruhiga kiradi. 
Dastlab, ushbu turdagi dastur faqat klaviaturada tugmachalar, 
jumladan, tizim tugmachalari haqida ma‘lumotni maxsus 
jurnalga
 yozib 
olish uchun mо‗ljallangan (
log-fayl
), keyinchalik ushbu jurnal dasturni 
о‗rnatgan shaxs tomonidan о‗rgangan. Log fayl tarmoq orqali 
tarmoq 
diskiga
,
FTP
-serveriga, Internetda 
e-pochta
va hokazoga yuborilishi 
mumkin. 
Ayni paytda dasturiy ta‘minot kо‗pgina qо‗shimcha vazifalarni 
amalga oshiradi - bularga oynalardan, sichqoncha bosilishlaridan va 
buferdan ma‘lumotni ushlab qolish, ekran va aktiv zonalarning 
suratlarini hosil qilish, yuborilgan va qabul qilingan e-mail larning 
rо‗yxatini yuritish, tizim reestori bilan yuritilgan ish va fayl aktivligini 
kuzatish, printerga yuborilgan topshiriqlarni yozib olish, kompyuterga 
ulangan mikrofondan ovozni hamda kameradan suratlarni qо‗lga kiritish 
kiradi.