S. Y. Yusupov, sh. R. Gulomov, N. B. Nasrullayev

Ruxsatsiz kirish 
(RK) - belgilangan tartibni buzgan holda axborot 
tizimiga yoki kompyuter ma‘lumotlariga kirish; bu atama "noqonuniy 
kirish" huquqiy atamasidan farqli o‗laroq, texnik hisoblanadi, lekin 
deyarli bir xil ma‘noni anglatadi. 
Yangilanish
, 
patch
- alohida kompyuter dasturini yoki butun 
axborot tizimini funksionalligini oshirish yoki noto‗g‗ri xatolar uchun 
yangilash uchun mo‗ljallangan o‗rnatish ko‗rsatmalariga ega dastur yoki 
ma‘lumotlar to‗plami; mustaqil qiymatga ega emas, faqat yangilangan 
dastur bilan ishlatiladi; yangilanishlar, odatda, yangilanayotgan dastur 
ishlab chiqarilgan kompaniya tomonidan ishlab chiqariladi, lekin ba‘zan 
boshqa shaxslar tomonidan yaratilgan yangilanishlar ham uchrab turadi. 
Tezkor-qidiruv tadbirlari (TQT) 
– ma‘lum taktik masalalarni 
yechishga qaratilgan o‗zaro aloqador harakatlar tizimidan iborat 
operativ-
 
qidiruv faoliyatining muhim elementi. 

---

235 
PIN-kod 
- (Personal Identification Number- shaxsiy identifikatsiya 
nomeri) - parol analogi. Operatsiyani avtorizatsiya qilish vaqtida u karta 
egasining terminalga (bankomatga) kirishi uchun parol sifatida va 
so‗rovni raqamli imzolash uchun maxfiy kalit sifatida ishlatiladi. PIN-
kod kredit va shunga o‗xshash kartalar uchun taqdim etilgan; karta 
egasiga ruxsat berish uchun ishlatiladi. 
Dasturiy ta‘minot
, DT, 
software
, 
soft 
- EHM dasturlari uchun
umumlashtirilgan nom; termin dasturiy va apparat (
yumshoq 
va 
qattiq
) 
qismlarni solishtirishda qo‗llaniladi. 
Kommunikatsiya protokoli
, almashinuv protokoli - turli dasturlar, 
qurilmalar, axborot tizimlari orasidagi ma‘lumotlarni almashish 
qoidalari to‗plami; odatda texnik standart bilan aniqlanadi; bitta 
protokolning ikkita dasturiga rioya qilish ularning muvofiqligi uchun 
zarur shartdir.