С. У. Меҳмонов, Д. Й. Убайдуллаев бюджет ташкилотларида бухгалтерия ҳисоби


Асосий воситани сотилиши ҳисобига ҳисобдан чиқарилиши



Download 2,63 Mb.
bet51/135
Sana19.04.2022
Hajmi2,63 Mb.
#562532
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   135
Bog'liq
бюджет таш.бух-конвертирован (2)

Асосий воситани сотилиши ҳисобига ҳисобдан чиқарилиши

2

Асосий воситаларни сотилиши:
1) бино ва иншоотлар (чет элда жойлашганларидан ташқари):
а) ҳисобланган эскириш суммасини
ҳисобдан чиқарилиши

02-счётнинг тегишли субсчётлари



01-
счётнинг тегишли субсчётла
ри

АВ-4-сон шакл, бюдж, Бухгалтерия маълумотномаси




б) қолдиқ чиқарилиши

қийматини

ҳисобдан

231, 241,
251, 261 ёки
271

01-
счётнинг тегишли

АВ-4-сон шакл,
бюдж, Бухгалтерия







субсчётларн инг
тегишлиси

субсчётла ри

маълумотномаси

3

2) қолган асосий воситалар (чет элда жойлашганларидан ташқари):
а) дастлабки қийматини ҳисобдан чиқарилиши

201

01-
счётнинг тегишли субсчётла
ри

АВ-4-сон шакл, бюдж, Бухгалтерия маълумотномаси




б) ҳисобланган эскириш суммасини ҳисобдан чиқарилиши



02-счётнинг тегишли субсчётлари

201


АВ-4-сон шакл, бюдж, Бухгалтерия
маълумотномаси




в) асосий воситаларнинг сотиш қиймати



15-счётнинг тегишли
субсчётлари

201


Юк хати





г) бир вақтнинг ўзида тегишли бюджет даромадига ҳисобланган сумма

201


160


Бухгалтерия маълумотномаси




д) пул маблағларини келиб тушиши

113

15-
счётнинг тегишли субсчётла
ри

Шахсий ҳисобварақдан кўчирма






е) бюджетга ҳисобланган суммаларни ўтказиб берилиши

160


113


Шахсий ҳисобварақдан
кўчирма




ж) асосий воситаларни сотилишидан кўрилган ижобий молиявий натижа
(даромад)

201


272


Бухгалтерия маълумотномаси




з) асосий воситаларни сотилишидан кўрилган салбий молиявий натижа (зарар)



231, 241,
251, 261 ёки
271
субсчётларн инг тегишлиси

201

Бухгалтерия маълумотномаси

4

3) чет элда жойлашган ташкилотларнинг асосий воситалари (бино ва иншоотлардан ташқари):
а) дастлабки қийматини ҳисобдан
чиқарилиши

201

01-
счётнинг тегишли субсчётла
ри

АВ-4-сон шакл, бюдж, АВ-4а-сон шакл бюдж, Бухгалтерия
маълумотномаси




б) ҳисобланган эскириш суммасини ҳисобдан чиқарилиши

02-счётнинг
тегишли субсчётлари

201


АВ-4-сон шакл,
бюдж, АВ-4а-сон шакл бюдж,













Бухгалтерия
маълумотномаси




в) асосий воситаларнинг сотиш қиймати



15-счётнинг
тегишли субсчётлари

201


Юк хати





г) пул маблағларини келиб тушиши

113

15-
счётнинг тегишли субсчётла
ри

Шахсий ҳисобварақдан кўчирма






д) асосий воситаларни сотилишидан кўрилган ижобий молиявий натижа
(даромад)

201


272


Бухгалтерия маълумотномаси




е) асосий воситаларни сотилишидан кўрилган салбий молиявий натижа (зарар)



231, 241,
251, 261 ёки
271
субсчётларн инг
тегишлиси

201

Бухгалтерия маълумотномаси

Беғараз бериш ҳисобига ҳисобдан чиқариш

5

Асосий воситалар беғараз берилганда
а) ҳисобланган эскириш суммасини ҳисобдан чиқарилиши

02-счётнинг тегишли субсчётлари



01-
счётнинг тегишли субсчётла ри

Юк хати, Далолатномалар, бухгалтерия маълумотномаси




б) қолдиқ қийматини ҳисобдан чиқарилиши

231, 241,
251, 261 ёки
271
субсчётларн инг тегишлиси

01-
счётнинг тегишли субсчётла ри

Юк хати, Далолатномалар, бухгалтерия маълумотномаси



Камомад ёки йўқотишнинг аниқланиши ҳисобига ҳисобдан чиқариш

6

Инвентаризация натижасида камомад чиққан асосий воситалар суммасига (агарда моддий жавобгар шахсдан ундирилмаса):
а) ҳисобланган эскириш суммасини
ҳисобдан чиқарилиши

02-счётнинг тегишли субсчётлари



01-
счётнинг тегишли субсчётла ри

Далолатномалар, бухгалтерия маълумотномаси






б) қолдиқ қийматини ҳисобдан чиқарилиши



231, 241,
251, 261 ёки
271
субсчётларн

01-
счётнинг
тегишли субсчётла

Далолатномалар, бухгалтерия маълумотномаси







инг
тегишлиси

ри




7


Инвентаризация натижасида камомад чиққан бюджет маблағлари ҳисобидан сотиб олинган ёки сотиб олиниш манбаси ноаниқ бўлган асосий воситалар суммасига (агарда моддий жавобгар шахсдан ундирилса):
а) ҳисобланган эскириш суммасини
ҳисобдан чиқарилиши

02-счётнинг тегишли субсчётлари

01-
счётнинг тегишли субсчётла ри



Далолатномалар, бухгалтерия маълумотномаси




б) қолдиқ қийматини ҳисобдан чиқарилиши

231, 241,
251, 261 ёки
271
субсчётларн инг
тегишлиси

01-
счётнинг тегишли субсчётла ри

Далолатномалар, бухгалтерия маълумотномаси






в) айбдор шахсдан ундириладиган сумманинг бюджет даромадларига
ҳисобланиши

170


160


бухгалтерия маълумотномаси




г) айбдор шахс томонидан ташкилот кассасига камомад суммасининг
тўланиши

120


170


Касса кирим ордери




д) камомад суммасини ҳисобвараққа
кирим қилиниши

113

120

Касса чиқим
ордери




е) маблағларни бюджет даромадига ўтказиб берилиши

160


113


Шахсий
ҳисобварақдан кўчирма

8


Моддий жавобгар шахс камомад чиқишида айбдор деб тан олинган ҳолда (агарда асосий восита бюджетдан ташқари маблағлар ҳисобидан харид қилинган бўлса):
а) ҳисобланган эскириш суммасини
ҳисобдан чиқарилиши

02-счётнинг тегишли субсчётлари

01-
счётнинг тегишли субсчётла ри



Далолатномалар, бухгалтерия маълумотномаси




б) қолдиқ қийматини ҳисобдан чиқарилиши



170

01-
счётнинг тегишли субсчётла
ри

Далолатномалар, бухгалтерия маълумотномаси






в) агарда, мазкур асосий воситанинг қолдиқ қиймати моддий жавобгар шахс ҳисобига олиб борилган суммадан кам
бўлса

170


272


Бухгалтерия маълумотномаси






г) агарда, мазкур асосий воситанинг қолдиқ қиймати моддий жавобгар шахс ҳисобига олиб борилган суммадан кўп бўлса



231, 241,
251, 261 ёки
271
субсчётларн
инг тегишлиси

170

Бухгалтерия маълумотномаси




д) айбдор шахс томонидан камомад суммасининг тўланиши



пул маблағларин и ҳисобга олувчи
субсчётлар

170

Шахсий ҳисобварақдан кўчирма





Тугатиш натижасида асосий воситаларни балансдан чиқариш тартиби
Ташкилотлар балансидан асосий воситаларни ҳисобдан чиқариш, шунингдек асосий воситалар ва бошқа материал қимматликларни сотишдан тушган маблағларни тақсимлаш тартиби қонунчиликда белгиланган тартибда амалга оширилади.
Тикланиши мумкин бўлмаган ёки иқтисодий жиҳатдан мақсадга мувофиқ бўлмаган асосий воситалар тугатилиши керак.
Асосий воситалар қонунчиликка мувофиқ қуйидаги ҳолларда уларни тугатиш муносабати билан балансдан ҳисобдан чиқарилиши мумкин:
а) белгиланган хизмат муддати тугаганидан (тўлиқ эскириш ҳисоблаб ёзилганидан) кейин;
б) жисмоний эскириш, ҳалокатлар, табиий офатлар, фойдаланишнинг рисоладаги шарт-шароитларини бузиш оқибатида яроқсиз ҳолга келганлари;
в) маънан эскирганлари;
г) тегишли давлат органларининг қарорлари бўйича чиқиб кетадиганлари;
д) ташкилотларнинг қурилиши, кенгайтирилиши, реконструкция қилиниши, замонавийлаштирилиши ва техник қайта жиҳозланиши муносабати билан чиқиб кетадиганлари.
Ташкилотларда асосий воситаларни тугатиш муносабати билан уларни ҳисобдан чиқариш тўғрисида қарор қабул қилиш учун раҳбар (раҳбар ўринбосари) ёки бош муҳандис раислигида комиссия тузилади. Комиссия таркибига ташкилотнинг тегишли мутахассислари, бухгалтерия ходимлари ва моддий жавобгар шахслари киритилиши керак. Комиссия ташкилот раҳбарининг буйруғи билан тузилади.
Асосий воситаларни тугатиш муносабати билан уларни ҳисобдан чиқариш тўғрисида қарор қабул қилиш учун тузиладиган комиссия қуйидаги ваколатларга эгадир:
а) ҳисобдан чиқариш керак бўлган асосий воситаларнинг бевосита кўригини амалга оширади, бунда зарур техник ҳужжатлар (паспорт, босқич режалари ва бошқа ҳужжатлар), шунингдек, бухгалтерия ҳисоби маълумотларидан фойдаланади;
б) уларни тиклашнинг мумкин эмаслигини ёки иқтисодий жиҳатдан мақсадга мувофиқ эмаслигини аниқлайди;
в) асосий воситаларни ҳисобдан чиқариш сабабларини (тўлиқ эскиришни ҳисоблаб ёзиш, жисмоний эскириш, реконструкция қилиш, фойдаланишнинг рисоладаги шарт-шароитлари бузилиши, табиий офатлар, фалокатлар ва ҳоказони) аниқлайди;
г) асосий воситаларнинг муддатидан олдин фойдаланишдан чиқиб кетишига айбдор бўлган шахсларни аниқлайди, ушбу шахсларни Ўзбекистон Республикасининг қонун ҳужжатларида белгиланган жавобгарликка тортиш тўғрисида таклифлар киритади;
д) тугатилаётган асосий воситаларнинг айрим узеллари, деталлари, материаллари, рангли ва қимматбаҳо металларидан фойдаланиш имкониятини белгилайди ва уларни баҳолайди;
е) тугатилаётган асосий воситалардан яроқли узеллар, деталлар, материаллар, рангли ва қимматбаҳо металларни олиш устидан назоратни амалга оширади, уларнинг миқдори, оғирлигини белгилайди ва тегишли омборга топширилишини назорат қилади.
Ташкилотларнинг қурилиши, кенгайтирилиши, реконструкция қилиниши, замонавийлаштирилиши ва техник қайта жиҳозланиши муносабати билан асосий воситалари тугатиладиган ҳолларда комиссия ҳисобдан чиқаришга тақдим этилган асосий воситаларнинг юқори ташкилот томонидан тасдиқланган ташкилотларнинг қурилиши,
кенгайтирилиши, реконструкция қилиниши, замонавийлаштирилиши ва техник қайта жиҳозланиши режасига мувофиқлигини текшириши керак.
Бунда комиссия асосий воситаларни тугатиш далолатномасида тасдиқланган режа ёки тегишли қарорнинг банди ва санасига ҳавола қилади.
Асосий воситаларни уларнинг тугатилиши сабабли ҳисобдан чиқариш тўғрисида комиссия томонидан қабул қилинган қарор натижалари бюджет ташкилотларида асосий воситаларни ҳисобдан чиқариш тўғрисидаги далолатнома билан (АВ-4-сон шакл, бюдж.), шу жумладан, транспорт воситалари бўйича бюджет ташкилотларида транспорт воситаларини ҳисобдан чиқариш тўғрисидаги далолатнома (АВ-4а-сон шакл, бюдж.) билан, кутубхонадаги мавжуд адабиётларни ҳисобдан чиқариш бюджет ташкилотлари кутубхонасида мавжуд бўлган адабиётларни ҳисобдан чиқариш бўйича далолатнома (444-сон шакл) билан расмийлаштирилади.
Ушбу далолатномалар комиссия томонидан икки нусхада тузилади ва барча комиссия аъзолари томонидан имзоланади.
Биринчи нусхаси бухгалтерияга берилади, иккинчи нусхаси асосий воситалар объектларининг сақланиши учун жавобгар бўлган шахсда қолиб, ҳисобдан чиқариш натижасида қолган моддий қимматликлар ёки темир-терсакни омборга топшириш ёки сотиш учун асос бўлади. Транспорт воситасини ҳисобдан чиқаришда бухгалтерияга далолатнома билан биргаликда Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлигининг Йўл ҳаракати хавфсизлиги давлат хизмати органларида ҳисобдан чиқарилганлигини тасдиқлайдиган ҳужжат ҳам тақдим қилинади.
Ушбу далолатномалар ташкилот раҳбари (ёки унинг ўринбосари) томонидан тасдиқлангунига қадар асосий воситаларни қисмларга бўлиш ва демонтаж қилишга йўл қўйилмайди.
Асосий воситаларни тугатиш далолатномаларида тугатилаётган асосий воситаларни тавсифлайдиган қуйидаги маълумотлар кўрсатилади: асосий воситани тайёрлаш ёки барпо этиш йили, унинг ташкилотга келиб тушиш санаси, фойдаланишга топшириш санаси, асосий воситанинг дастлабки (қайта баҳоланганлари учун - тиклаш) қиймати, бухгалтерия ҳисоби маълумотлари бўйича фойдаланишнинг бутун муддати учун ҳисоблаб ёзилган эскириш суммаси, асосий воситани тугатиш сабаблари ва қисмларга бўлишдан олиниши мумкин
бўлган яроқли узеллари, деталлари, материаллари, рангли ва қимматбаҳо металларининг борлиги ва улардан кейинчалик фойдаланиш имкониятлари.
Транспорт воситасини тугатишда, бундан ташқари, транспорт воситаси бажарган ишларнинг ва кўрсатган хизматларнинг ҳажми ёки у босиб ўтган йўл кўрсатилади.
Фалокатлар ёки фойдаланишнинг рисоладаги шарт-шароитлари бузилган тақдирда чиқиб кетган асосий воситаларни балансдан ҳисобдан чиқаришда тугатиш далолатномасига фалокат ёки фойдаланишнинг рисоладаги шарт-шароитлари бузилганлиги тўғрисидаги далолатноманинг кўчирма нусхаси илова қилинади, шунингдек фалокат ёки фойдаланишнинг рисоладаги шарт-шароитлари бузилишига олиб келган сабаблар аниқланади ва айбдор шахсларга нисбатан кўрилган чоралар кўрсатилади.
Табиий офатлар оқибатида чиқиб кетган асосий воситаларни балансдан ҳисобдан чиқаришда тугатиш далолатномасига махсус Ҳукумат комиссиясининг хулосаси илова қилиниши мумкин.
Тугатиш жараёни якунланганидан сўнг бюджет ташкилоти бухгалтерияси томонидан асосий воситаларни тугатиш билан боғлиқ харажатлар ва уларни тугатишдан моддий бойликларнинг келиб тушиши тўғрисида маълумотнома тайёрланади.
Ушбу маълумотнома бюджет ташкилотлари томонидан қуйидаги шаклга мувофиқ тайёрланиши мумкин.

Download 2,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   135




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish