S. Sofiyev hayot faoliyati xavfsizligi fanidan amaliy mashg’ulotlarini bajarish uchun

Nazorat savollar 
1. Elektr tokidan jarohatlanganlarga qanday yordam ko’rsatiladi? 
2.Zaharli ximikatlardan zaharlanib qolganlarga qanday yordam ko’rsatiladi? 
3.Oftob urib, dam o’tgan odamlarga birinchi yordam qanday ko’rsatiladi? 
4.Qon oqqanda qanday yordam ko’rsatiladi? 
 
 

---

37 
AMALIY MASHGULOT № 4 
Shaxsiy ximoya vositalarini tanlash va buyurtma berish. 
Mashg’ulot maqsadi
Shaxsiy ximoya vositalarini tanlashda xar bir 
ishchi o’zini ximoya qiladigan kiyimlarini to’g’ri tanlash kerak. Xar bir 
ishchini o’zida shaxsiy kastumshim qo’lqop, ko’z oynak quloqchinlar aloxida 
aloxida bo’lish shart. Shaxsiyb qo’lqoplarni ish turiga qarab vaqti soati 
kelganda almashtirib turish tavsiya etiladi
. 
Kerakli jihozlar 
Nafas olish organlari, Respirator, Gaz niqoplari,
Kastumshim (Maxsus), Ko’z oynaklar,
Qo’lqoplar,
Kaska
. 
O’zbekiston Respublikasining mexnat xaqidagi qonunchilik asoslariga 
binoan korxona ma’muriyati ishchi va xizmatchilarni bepul shaxsiy ximoya 
vositalari bilan ta’minlashi, ularni saqlash, yuvish, quritish, dezinfektsiyalash 
va ta’mirlash ishlarini bajarishi kerak. Boshqa tarmoqdagi singari y 
engil sanoat korxonalari ishchilarini xam maxsus korjoma, poyabzal va 
ximoya vositalari bilan ta’minlash ko’zda tutilgan. 
Barcha ximoya vositalari ishlatilishiga qarab jamoa ximoya vositalari va 
shaxsiy ximoya vositalariga bo’linadi. Agar ishning xavfsizligini 
mashinalarning konstruk- siyasi, ishlab chiqarish jarayonini tashkil qilish, 
arxitektura- rejalashtirish yechimlari va kollektiv ximoya vositalarini qullash 
bilan ta’minlashning iloji bo’lmagan taqdirda shaxsiy ximoya vositalari 
qo’llaniladi. 
Ximoya vositalari texnik estetika, ergonomika talablariga javob berishi, 
ximoya samaradorligi yuqori bulishi, ishlatilishda qulay bo’lishi kerak. Ular 
texnologik jarayonda bajarilayotgan ish turiga mos bo’lishi kerak. Shu ish 
uchun muljallangan va qabul qilingan tartibda tasdiqlangan texnik xujjatlari 
bo’lmagan shaxsiy ximoya vositalarini qullash taqiqdanadi. Ular vazifasi, 
ishlash muddati ko’rsatilgan yuriqnoma xamda saqlash va ishlatish qoidalari 
bilan ta’minlanadi. 
Shaxsiy ximoya vositalari (SHXV) vazifalariga qarab quyidagilarga bo’linadi: 
ixotalovchi kostyumlar (pnevmokospomlar, namdan ixotalovchi kostyumlar, 
skafandrlar); 
nafas 
a’zolarini 
ximoya 
qilish 
vositalari 
(gaznikob), 
respiratorlar,xavoshlemlari,xavo 
maskalari) 
(6-rasm); 
korjomalar 
(kombinezonlar, yarim kombinezonlar, ) shimlar, kostyumlar, xalatlar, 
plashlar, po’stin- l,
1
1), fartuklar, nimchalar); maxsus poyabzal (etiklar, kunji 
kalta etiklar, botinkalar, kunjli botinkalar, tuflilar, kalishlar, boshqalar); 
qullarni ximoya qilish vositalari (qo’lqoplar); 

---

38