S. J. Razzaqov Namangan muhandislik-qurilish instituti

“Zich to’dirgichlar (qum)” mavzusini «Insert» usulida o’rganish. 
V 
(tanish ma’lumot)
+ 
(
bu ma’lumot men 
uchun yangilik
) 
- 
(bu fikr 
ѐ
ki 
mazkur 
ma’lumotga 
qarshiman?)
? 
(mazkur 
ma’lumotni 
tushunmadim, 
izoh kerak)
Qum, bu mayda 
to’ldiruvchi .
Qum 
tabiiy 
(boyitilgan 
va 
fraktsiyalangan) 
va 
maydalangan 
(boyitilgan, 
fraktsiyalangan, shu 
bilan 
birga 
tog’ 
jinslarini 
shag’alga 
aylantirishdagi 
maydalash 
chiqindilari) 
turlari 
mavjud. 
Betonda 
qumni 
optimal 
miqdorda ishlatganda 
tsement 
sarfini 
kamaytirishga 
va 
mustahkamlikni 
oshirishga erishiladi. 
Oddiy og’ir beton 
uchun uyilma zichligi 
1400kg/m
3
dan 
yuqori 
va 
dona 
zichligi 2.0g/sm
3
dan 
yuqori 
qumlar 
ishlatiladi. 
10 
mm 
dan 
katta 
donalar 
0,5%
(massa 
bo’yicha) gacha 
ruxsat etiladi,
O’ZRST 728-
96 “Og’ir va 
mayda 
to’ldirgichli 
beton”

---

183 
4. «Muammoli vaziyat» metodi 
Muammoli vaziyat-talabalarga muammoli vaziyatlarni tahlil qilish va 
ularning yechimini to’ishga asoslangan metoddir. 
«Muammoli vaziyat» metodi uchun tanlagan topshiriqning murakkabligi 
talabalarning bilim darajalariga mos kelishi kerak. Ular qo’yilgan muammoning 
yechimini to’ishga qodir bo’lishlari kerak, aks holda yechimni to’a olmagach, 
talabalarning qiziqishlari so’nishiga, o’zlariga bo’lgan ishonchlarining 
yo’qolishiga olib keladi. 
«Muammoli vaziyat» metodining afzalliklari: 

talabalarda mustaqil fikrlash qobiliyatlarini shakllantiradi; 

talabalar sabab, farq va tahsirlarni to’ishni o’rganadilar; 

talabalarning bilim va tajribalarini baxolash uchun yaxshi imkoniyat 
yaratiladi; 

talabalar fikr va natijalarni taxlil qilishni o’rganadilar.