Yillardagi urush harakatlari 9-sinf Jahon tarixi fani darsligi asosida 36-mavzu Verden jangi

1916-1917-yillardagi urush harakatlari

9-sinf Jahon tarixi fani darsligi asosida 36-mavzu

Verden jangi

Germaniya hukmron doiralari Rossiyani tor-mor eta olmagach, yana asosiy e’tiborni G‘arbiy frontga qaratdi. Bundan ko‘zlangan maqsad - Fransiya taqdirini uzil-kesil hal etish edi.

Germaniya qo‘shinining hujumi 1916 - yilning 21-fevralida boshlandi va 21-martgacha davom etdi.

Nemis piyoda askarlari hujumga ko‘tarilganda fransuzlar kutilmaganda ularni to‘plardan qattiq o‘qqa tutdilar.

Bu jangda inglizlar urushlar tarixida birinchi bor yana bir yangi qurol - tankni ishga soldilar.

Po‘latdan yasalgan bu dahshatli qurol dushman qo‘shinini dastlab qattiq sarosimaga solib qo‘ydi.

Verden va Somma janglari misli ko‘rilmagan darajada qirg‘inbarot janglar ham bo‘ldi.

Verden jangining tarixga „Verden qirg‘ini“ nomi bilan kirganligi bejiz emas.
Ularda har ikki tomondan 2 million 260 mingdan ortiq jangchi halok bo‘lgan.

Sharqiy frontdagi ahvol

Germaniya qo‘shini 1916-yil fevral oyida G‘arbiy frontda hujumga o‘tgach, Fransiya yordam so‘rab yana Rossiyaga murojaat qilishga majbur bo‘ldi.

Bunga javoban general A.A. Brusilov qo‘mondonligidagi rus qo‘shini may oyida hujumga o‘tdi.

4-iyul kuni Avstriya-Vengriya qo‘shinining Galitsiyadagi fronti yorib o‘tildi va Avstriya-Vengriya qo‘shiniga qattiq zarba berildi
A.A. Brusilov

Ruminiyaning urushga kirishi

1914-yilning 1-oktabrida Rossiya-Ruminiya shartnomasi imzolangan edi.
Shartnomaga ko‘ra, Rossiya Ruminiyaning hududiy yaxlitligini kafolatlaydigan bo‘ldi.

1916-yilning 17-avgust kuni Ruminiya bilan Antanta davlatlari o‘rtasida shartnoma imzolandi va Ruminiya Avstriya-Vengriyaga qarshi urushga kirish majburiyatini oldi.

Tomonlarning rejalari

Harbiy-iqtisodiy jihatdan qoloq Rossiya ham
1917-yilning boshlarida oylik o‘q-dori va harbiy texnika ishlab chiqarish bo‘yicha eng yuqori ko‘rsatkichga erishdi.

1916-yilning 29-avgustida general-Feldmarshal fon Gindenburg Germaniya qo‘shinining qo‘mondoni etib tayinlandi va ko‘p o‘tmay Germaniya qo‘shinining 1917-yilgi harakat rejasini tuzib chiqdi.

General Feldmarshal fon Gindenburg

AQSHning urushga kirishi

1915-yilda AQSH Buyuk Britaniya va Fransiya bilan
500 mln. dollar miqdorida qarz berish haqidagi shartnomani imzoladi.
Asta-sekin Yevropadagi
20 davlatning AQSHdan qarzi
10 mlrd. dollarni tashkil etdi.

1917-yilning 3-fevralidan boshlab Germaniya Buyuk Britaniyaga qarshi cheklanmagan suvosti urushi e’lon qilganligi va bu urushning, ayni paytda,

AQSH manfaatlariga ham katta zarar yetkazganligi AQSH hukmron doiralarini befarq qoldirmadi.

AQSH hukumati 6-aprel kuni Germaniyaga urush e’lon qildi. AQSH harbiy kuchlarining dastlabki qismlari 26-iyunda Fransiya hududiga tashlandi.

Savol va topshiriqlar

1. Germaniya Verden jangidan qanday maqsadni ko‘zlagan edi?

2. A.A. Brusilovning Galitsiya fronti chizig‘ini yorib o‘tishi qanday

ahamiyatga ega bo‘ldi?

3. Somma daryosi bo‘yidagi jangning ahamiyati haqida nimalarni

bilib oldingiz?

4. Ruminiya nega Antanta tarafida urushga kirdi?

5. Nega AQSH faqat 1917-yilga kelib urushga kirdi? AQSHning

urushga kirishi I jahon urushida qanday rol o‘ynadi?