С. Газиназарова. И. Ахмедов. Б. Мухамедгалиев. А. Хожиев

Экологик талабалар –
қонунчиликда ва норматив хужжатларда 
белгиланган, табиатдан оқилона фойдаланишни, атроф муҳит мухофазасини, 
инсон саломатлиги ва генетик фонди сақланишини таъминлашга қаратилган 
мажбурий талаблар.
Экологик таълим –
атроф муҳитни мухофаза қилиш учун зарур бўлган 
билим, малака, маҳорат соҳасини қамраб олади. У мутахассисларни касбий 
тайёрлашда кўмаклашади. Умумий маориф, таълим, кадрлар тайёрлаш 
тизимининг бир қисми ҳисобланади.
Экологик тизим (экотизим) –
организм ва ноорганик омиллар тўла 
ҳуқуқли компонентлар ҳисобланадиган нисбатан барқарор динамик мувозанат 

---

159 
тизимини англатадиган тушунча. Экотизимнинг асосий хусусиятлари – 
моддалар айланишини амалга ошириш, ташқи таъсирларга қарши тура олиш, 
биологик маҳсулот яратиш. 
Экологик ҳуқуқ –
ҳозирги ва келгуси авлод манфаатлари йўлида 
жамият ва табиатнинг биргаликда яшаши соҳасида жамоат (экологик) 
муносабатларини тартибга солувчи нормалар йиғиндиси, мустақил ҳуқуқ 
соҳаси.
 Экологик фалокат –
атроф муҳитнинг мувозанатсиз, ностационар 
ўзгариши, унинг оқибатида, хусусий параметрлар ўзгариши ва ташқи 
ўзгарувчиларнинг тез ўзгариши натижасида барқарорлик йўқолади. Экологик 
фалокат тўғридан-тўғри ёки билвосита антропоген таъсир асосида юзага 
келади. 
Экологик фалокат зонаси –
ҳудуднинг, хўжалик ёки бошқа фаолият 
натижасида, аҳоли саломатлигининг жиддий ёмонлашишини, табиий мувозанат 
бузилишини, табиий экологик тизимларнинг емирилишини, флора ва 
фаунанинг қашшоқлашувини келтириб чиқарадиган, атроф табиий муҳитда 
чуқур, қайтмас ўзгаришлар юз берадиган қисми. 
 Экологик хавфсизлик кафолатлари –
амалга ошириладиган ва 
режалаштирилаётган хўжалик фаолияти, бошқа фаолият турлари, шунингдек, 
кўрилган эҳтиёткорлик чоралари локал, миллий ва халқаро даражада экологик 
хавфсизликка таҳдид юзага келишига олиб келмаслигини ва олиб 
келолмаслигини тасдиқлайдиган, ҳужжатли тарзда расмийлаштирилган таъсир 
тўғрисидаги баёнотлар, экологик хавфсизлик тўғрисидаги декларациялар, 
эксперт хулосалари, экологик хатарни баҳолаш бўйича илмий дастурлар ва 
экологик хавфсизлик мониторинг натижалари.