С. Газиназарова. И. Ахмедов. Б. Мухамедгалиев. А. Хожиев

Ҳайвонот дунёси – 
ҳудудни доимий равишда ёки вақтинчалик эгаллаб 
турган, табиий эркин ҳолатда бўлган, шунингдек, регион табиий ресурсларига 
ва алоҳида иқтисодий зонага тааллуқли бўлган, барча турдаги ёввойи 
ҳайвонлар тирик организмларининг йиғиндиси. 
Халқаро экологик ҳуқуқ –
халқаро ҳуқуқнинг умум эьтироф этилган 
принциплари ва нормалари асосида халқаро экологик ресурсларни сақлаш, 
улардан оқилона фойдаланиш ҳамда ҳозирги ва келгуси авлодлар манфаати 
йўлида инсоннинг қулай атроф-муҳит шароитига бўлган ҳуқуқларини ҳимоя 
қилиш бўйича давлатлараро жамоат муносабатларини тартибга солувчи ҳуқуқ 
нормалариниг йиғиндиси. 
Чўллашиш –
чўллар майдонининг қўшни ҳудудлар ҳисобига кенгайиши. 
Чўлашиш табиий равишда ҳам, табиатга антропоген таъсир кўрсатиш 
оқибатида ҳам рўй беради.
Эколгик омил –
атроф муҳитннг тирик организмларга бевосита ва 
билвосита таъсир кўрсатадиган ҳар қандай компоненти.
Эколгик хавфсизлик –
табиий муҳит ва инсон ҳаётий муҳим 
манфаатларининг хўжалик ва бошқа фаолиятининг, табиий ҳамда техноген 

---

156 
характердаги фавқулодда ҳолатларнинг мумкин бўлган салбий таъсиридан, 
уларнинг оқибатларидан муҳофаза қилинганлик ҳолати.
Экологиг сиёсат –
жамиятнинг барқарор, экологик хавфсиз, ижтимоий-
иқтисодий ривожланиш стратегиясини амалга оширишга қаратилган халқаро ва 
миллий миқёслардаги чора-тадбирлар тизими.
Экологик авария
–
амалдаги технологик регламентлар ва қоидаларда 
кўзда тутилмаган, атроф муҳитга сезиларли таъсир кўрсатадиган ишлаб 
чиқариш ёки транспорт билан боғлиқ вазият. Хавф-хатарнинг хусусиятига 
қараб, экологик аварияни қуйидаги гуруҳларга бўлиш мумкин: стационар 
манбалар томонидан кимёвий моддаларнинг чиқарилиши ва ташланиши, 
бактериологик ва биологик актив моддаларнинг чиқиндилари; портлашлар 
ҳамда ёнғинлар; бинолар ва турли (гидродинамик, электрэнергия, коммунал 
тизимлар, тозалаш иншоотлари ва бошқалар) иншоотларнинг тўсатдан қулаши; 
транспорт авариялари (ер усти, сув ва ҳаво транспортида пассажирлар ҳамда 
юкларни ташиш чоғидаги авариялар, қувур ўтказгичдаги авариялар), ҳарбий 
техниканинг синовлари билан боғлиқ фавқулодда вазиятлар ва ш.к.