S. E. Xolmurotoy, N. T. Shoyusupova

Haqqoniylik, adolat va haqsizlik singari tushunchalami idrok etishda odamlar
ko'pincha bir-birlariga qarashadilar. Bu ayniqsa mehnatga haq to ‘lash masalalarini
o ‘zlari liai qilayotgan paytlarida ko'rinadi. Bunga KTU yaqqol m isol b o ‘la oladi,
chunki bu jamoaning o ‘zi tom onidan belgilanadi va shuning asosida ziddiyatlar
ham kelib chiqadi.
Ayniqsa, aqliy va jism oniy mehnat turlariga haq to ‘lashda ulami qiyoslash va
shu bilan bir qatorda adolatli hal qilish juda murakkabdir, chunki bunda boshqaruv
va ijrochilik funksiyalari, ma’lumotning bor yoki yo'qligi, katta yoki kichik mehnat
staji, turli yosh jihatlarini ham hisobga olish zarur b oiad i. Bunda mehnatning
mazmuni va xarakteri uning itimoiy vazifasi, manfaatlari va kayfiyati bilan bir-
biriga chambarchas bogiangandir. M ehnatga adolatli haq to ia s h - ish bilan
ta’minlovchining mavqeini belgilashda juda muhimdir. Har bir jamoada sohada oylik
maoshi haqida odamlar bir xüda m a’lumotga ega emaslar. Shu nuqtai nazardan olib
qaraganimizda, ish bilan ta’minlovchilar uchun boshqaruv usullari paydo b o ia d i.
142

---

Taqsimlash psixologiyasida oylik ish haqining ijtimoiy m e’yorsi katta ahamiyatga
egadir.
Mehnat sohasida iste ’mol motivi
- insonning mehnat xulq-atvoriga iste’mol
ahamiyati nuqtai nazaridan daromad sifatida ish haqining ta’siridir. Alohida ishchi,
m ehnat guruhi, band aholining butun boshli tabaqalarining mehnatga b oigan
munosabatlarining ko‘pgina xususiyatlarini aniqlab beradi va mehnat sohasida
ijtimoiy-iqtisodiy xarakterga ega b o ig a n juda ko‘p aktual muammolarni yuzaga
keltiradi.
Mikro va makro darajaga xos mehnat sohasi iste’m ol motivining bir qator aniq