S. E. Xolmurotoy, N. T. Shoyusupova

Kadrlar yetishmasligi va ulaming etarli ekanligi sharoilida birgina oylik maosh
mchnat faoliyatiga turlicha ta’sir o'tkazishi mumkin (kadrlar o ‘z mavqelaridan
foydalanib suiste’mol qilish hollari uchraydi).
Mehnat doirasida nodiiferensial va differensial samarali rag‘batlantirishning yuzaga
kclishi quyidagi omillarga bog‘liq bo'ladi (
11.1-chizmaga qarang).
Rag'batlantirish nazariyasi doirasida uning klassifikatsiyasi haqida gapirish juda
rnuhimdir. D em ak, ulam i toifalarga ajratilayotganda rag‘batlantirishning ko'p
turlarini aniqlash mumkin. Ulardan ba’zi birlariga to'xtalamiz.
1. Proporsional, progressiv va regressiv rag‘batlantirish.
Rag‘batlantirishning proporsional turida mehnat faolligi birgina stimuiga
asoslanadi, bu stimul boshidanoq m e’yorl qoniqarli hisoblanadi.
Progressiv rag‘batlantirish haqida shuni aytish mumkinki, bunda mehnat faolligi
o ‘sib borayotgan stimuiga asoslanadi.
Regressiv rag‘batlantirishda esa mehnat faolligi stimulning pasayib, kamayib
ketayotganligiga asoslanadi.
Proporsional, progressiv, regressiv rag'batlantirishlar eng a w a lo mehnatga
haq to ‘lashning aniq turlariga, ular ba’zida real haq toiash ga to ‘g ‘ri kelmasligi
ham mumkin.
2. Qattiqqo‘l va liberaJ rag‘batlantirisk.
Q attiqq oi rag‘batlantirishda ishchi ma’munyati tomonidan belgilab qo‘yiigan
oylik ish haqini oladi, o'zining qoniqish-qoniqmasligidan qat’iy nazar qattiq nazorat
11.1-chizma. 
Nodifferensial va differensial samarali rag‘batlantirishning 
yuzaga
keltiruvchi omillar
137

---

ostida ishlaydi, aks holda u ish joyini yo'qotishi mumkin.