S a m a r q a n d d a V l a t u n I v e r s I t e t I r a h m o n q u L o r z I b e k o V

Husni vasfmi g ‘azal birla mubayyan aylamak,
Masnaviy ichra g ‘ami, ishqin mubarhan aylamak,
Ogahiy yanglig'ruboiy san’atin fan aylamak,
Fikr ila dilkash muxammaslar muzayyan aylamak,
Lek emas erdi hadim nazjni musamman aylamak,
Bo‘Idi bu ju r’atg‘a bois hukmi sulton, ey ko'ngil.
Ogahiy devon tartib berish va uni nomlashda ham 
Shermuhammad Munis yo'lidan bordi. Munis va Ogahiy oralaridagi 
ustodu shogirdlik ko'p qirralidir. Ulaming munosabatlari tog'a- 
jiyanlikdan, oilaviy yaqinlikdan ijodiy yaqinlik tomon o'sib boigan. 
Munis va Ogahiy adabiy merosiga nazar tashlasak, dastawal ulaming 
devonlari orasidagi o'xshashlik e’tiborimizni o'ziga tortadi. Munis

---

ijodidan navoiyona tartibda devon tuzish va uni maxsus nomlash 
an’anasining ikkinchi umri boshlangan bo‘lsa, Ogahiy «Ta’viz ul- 
oshiqin» devonini tuzib, bu an’anani yana yuksak pog‘onaga ko‘taradi. 
Ogahiyning parokanda va tarqoq holdagi lirik asarlarini shoh va shoir, 
Ogahiyning muxlisi Muhammad Rahim Feruz taklifi bilan devon 
holiga keltirilgan. Ogahiy o‘z lirik she’rlarining oshiqlar qalbiga yaqin, 
ular bilan tumordek doimo hamroh bo‘lishini, ishq ahlini dard- 
alamlardan xalos qiluvchi fazilatlarga ega bo‘lishini istadi va devonini 
«Ta’viz ul-oshiqin» (Oshiqlar tumori) deb atadi.
Devondagi she’rlaming umumiy adadi 600ga yaqin, shulardan 
500ga yaqini g‘azallardir. Ko‘rinadiki, Ogahiy Alisher Navoiy va 
Munisdan so‘ng eng ko‘p g‘azal yozgan va bu janr taraqqiyotiga 
ulkan hissa qo'shgan shoirdir. Ogahiy g'azaliyoti o‘zbek 
g‘azaliyotining Lutfiy, Navoiy, Bobur, Mashrab, Huvaydo, Munis 
g‘azallaridagi eng yaxshi an’analaming go‘zal va ijodiy davomidir. 
Unda oshiqona mavzuda yozilganlari asosiy o‘rin tutadi. Buni devon 
tarkibida uchrovchi mana bu bayt ham tasdiqlaydi: