S a m a r q a n d d a V l a t u n I v e r s I t e t I r a h m o n q u L o r z I b e k o V

voqealaming mohiyatini anglay olmay, vaqti-vaqti bilan badbinlik
mayllariga ham berilib ketadi.
Bu o'rinda zukko adabiyotshunos N.Jumaxo'janing Huvaydo
haqidagi quyidagi fikrlarini keltirish lozim: «Xojanazar Huvaydoning
har bir asaridan islom va tasawuf ta’limotidagi ma’rifat nurlari
ufurib turadi... Islom va tasawuf ta’limotining har bir uzvi komil
insonni shakllantirishga qaratilgan. Payg'ambarimiz Muhammad

---

Mustafo sallalohi alayhi vasallamning hadisi shariflarida aytilishicha,
«Din—nasihatdan iborat»dir. Komil insonlik masalasi, soTiylik
tariqatidagi o'nta maqomdan biri nasihat tinglamoqdir. Huvaydo
nazmining mazmuni ham insonni nasihat orqali kamol toptirishdir...
Nasihat adabiyotining o'ziga xos jozibali ta’sir kuchi va uslubi bor...
Huvaydoning pandu adabdan xoli birorta asarini uchratish qiyin...».
Rost ayg‘il, egri hargiz so‘zlama,
Ey Huvaydo kelsa boshingga qilich...
Alam tortib, yurak kuymay qora ко ‘zdari to ‘kilmas yosh.
Qozonni ostig'a o ‘t yoqmaguncha qaynatib bo'lmas...
Zoe etma yaxshi so ‘zni fahmi yo ‘q befahmga,
Na bilur shiru shakaming lazxfltini sakmagas...
Huvaydoning ayrim she’rlari boshidan oxirigacha tasawufiy-
falsafiy, didaktik mazmunga ega. Ularda inson xulq-atvori bilan bog‘Uq
bo'lgan muhim bir tom on olinadi-da, shoir shunga o'z
munosabatini, simpatiya va antipatiyasini bildiradi, ibratomuz
o'gitlar beradi:
Bevafo yorga ko'ngul bergan kishi odam emas,
Mehnatu javru jafo andin zamone kam emas.
Doimo ranju mashaqqat и kishining boshida,
Barcha bo‘lg‘ay shodu xandon, ul kishi beg‘am emas.
Til uchida gap berib aytur syenga «dildorman»,
Zo‘ri g ‘am kelsa boshingga lahzae Damdam emas.
Rozi dilni aytmag'il har kimni sen mahrarn bilib,
Bo‘lmasa ahli muhabbat dardinga malham emas.
Ey Huvaydo, bevafoni yor deb berma ко ‘ngul,
Oqil ersang sen agar ushbu nasihat kam emas.