С. А. Эгамбердиева молекуляр



Download 2,76 Mb.
Pdf ko'rish
bet60/140
Sana07.04.2022
Hajmi2,76 Mb.
#533619
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   140
Bog'liq
molekulyar biotexnologiya

 
ДНК гибридизацияси 
ДНК гибридизацияси, нуклеин кислоталар гибридизацияси in 
vitro шароитида комплементар бир занжирли нуклеин кислоталарни 
бир молекулага бирлаштириш. Тўлиқ комплементарликда бирлашиш 
осон ва тез содир бўлади, қисман нокомплементарлик ҳолатида эса 
занжирчаларнинг қўшилиши секинлашади, бу эса комплементарлик 
даражасини баҳолаш имконини беради. ДНК-ДНК ва ДНК-РНК 
гибридизацияси имкони мавжуд. 


92 
Тажриба баённомаси 
Икки занжирли ДНК мос келувчи буферда иситилади. Ташқи 
шароитлар ўзгариши туфайли комплементар азотли асослар 
ўртасидаги водород боғламлари термодинамик тарафдан ноқулай 
бўлиб қолади ва занжирчалар ажралади. 
Денатурацияланган 
ДНКлар 
препарати 
бошқа 
денатурацияланган ДНК билан аралаштирилади. 
Препаратлар аста-секинлик билан совутилади, бунда бир 
занжирли 
ДНКлар 
бир-бири 
билан 
гибридизацияланади 
(комплементар асослар ўртасида водород боғламлари ҳосил бўлади), 
бунда ДНКнинг “гибрид” молекуласи ҳосил бўлади. 
ДНК гибридизацияси турлар ўртасидаги генетик ўзаро 
боғлиқликни аниқлаш учун турли организмлар ДНКларини 
солиштириш усули. Турларнинг ҳар биридан ажратиб олинган ДНК 
тасмачалари шундай аралаштириладики, уларнинг ўртасида реакция 
бошланади. Баъзи тасмачалар “гибрид” қўш тасмалар, яъни ДНКнинг 
одатдаги структурасини ҳосил қилади, ва уларнинг бирлашиш 
даражаси бир-бирига қўшимча бўлган асослар кетма-кетлиги 
сонининг кўрсаткичи ҳисобланади. Мазкур кўрсаткич ўз навбатида 
турлар ўртасидаги ўхшашлик ўлчами бўлиб хизмат қилади. 
Рекомбинант ДНК таҳлилининг кўп босқичлари ДНК ва РНК 
синтезининг зарур шарти – нуклеин кислоталар занжирларининг 
ўзаро таъсири комплементарлигига асосланган. Иситиш ёки ишқор 
билан ишлов бериш йўли билан икки занжирли ДНК алоҳида 
занжирларга ажратилади (денатурацияланган ДНК).
Денатурацияланган 
ДНКни 
нуклеин 
кислоталар 
гибридизацияси, яъни комплементар занжирлар нуклеотидларини 
жуфтлаш йўли билан икки занжирли молекулаларни қайта ҳосил 
бўлишини таъминлайдиган шароитларда инкубацияланади. Мазкур 
реакция шунчалик спецификки, ҳатто агар кДНК ДНК умумий 
сонидан ўн мингдан бир қисмини ташкил қилса ҳам ДНК бир 
занжирли молекуласининг комплементар занжир (РНК ёки ДНК) 
билан гибридини аниқлаш мумкин. 
Усул гомологик кетма-кетликларни тўлиқ ёки қисман фарқлаш 
имконини беради. 
Нуклеин кислоталар гибридизацияси спецификлиги кўпинча 
фракцияланиш ёки амплификация билан биргаликда ўн минглаб 


93 
бошқа 
генлар 
орасидан 
керакли 
генни 
ёки 
инфекция 
қўзғатувчисининг нуклеин кислотасини ҳатто унинг ягона нусҳаси 
инсоннинг бир нечта ҳужайрасига тўғри келганда ҳам аниқлаш 
имконини беради. 
Гибридизация зондларини аниқлаш учун радиоктив белги ёки 
норадиоактив усуллардан фойдаланилади. 
Кўпинча нуклеин кислоталарнинг аллель-специфик зондлар 
билан гибридизацияси қўлланилади. Бундай зонд одатда 15-20 
нуклеотид узунлигига эга синтетик бир занжирли олигонуклеотиддан 
иборат. Битта нуклеотидга фарқ қиладиган иккита зонд синтезланади. 
Улардан бири нормал, бошқаси эса – мутант кетма-кетликка айнан 
мос келади, кейингисида алмаштирилган нуклеотид зонднинг ўрта 
қисмида жойлашган. Гибридизация шароити шундай танланадики, 
олигонуклеотид фақат унга жуда ҳам комплементар бўлган кетма-
кетлик билан боғланади. Аллель-специфик олигонуклеотид 
зондлардан Саузерн бўйича блоттинг билан биргаликда фойдаланиш 
мумкин, лекин ҳозир улардан ДНК амплификацияси билан 
биргаликда фойдаланилади. 

Download 2,76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   140




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish