С а д р и д д и н а й н и й э с к и м а к т а б

Одина сўзга қўшилиб:
— Шўройи ислом ким?— деб сўради. (Одина шўройи исломни
бир шахс деб ўйлаган эди, шунинг учун «ким» деб сўради.)
У ердагилардан бирови Одинага қараб:
— Николай бекор бўлгандан кёйин,— деди,— Эски шаҳар
бойлари, муллалар ва бошқа русча ўқиганлар билан биргалашиб
бир жамият тузган эдиларки, букунгача Эски шаҳарда шу жамият
64
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

хукм суради. Маиа шу жамиятнинг оти «шўройи ислом»-
дир.
— Агар шўройи ислом муллалар ва бойлардан тўнланган
бўлса, албатта ишчилар ва фақирларга қарши чиқиб, Николай ва
Керенский томонга қўшилар — деб Одина шўройи ислом тўгриси-
да сўраган биринчи тошкентликка жавоб берди.
Одина синфий қаршиликларни, қайси табақанинг манфаати
қайси синф билан богланганлигини, албатта, билмас эди. Лекин
ўзининг бошидан ўтган воқеалардан, тажриба билан бой ва мулла-
ларнинг фақирларга қаршиликларини билар эди. Бойнинг энг
кичкинаси бўлган Арбоб Камол унп шунча эзмаганми, имом-мулла
Хакираҳ ва қишлоқнинг бошқа одамшавандалари бой томонига
ўтиб, уни хонавайрон қилмаганми эдилар?..
Эҳтимол, Одина Арбоб Камол ва мулла Хакирақ воқеаларидан
ҳам синфий қаршнликларни фаҳмлай олмас эди; лекин уч йиллик
завод хизмати, у ердаги сиёсий саводли пшчиларнинг ташвиқот-
лари, ниҳоят февраль инқилобидаги ишчилар намойиши ва у
кундаги нутқлар унинг фикрини ўз бошидан ўтган воқеалардан
ибрат оладиган даражада очган эди.
— Тиқ, тиқ, тиқ, тиқ...
— Гурс, гурс, гурс...
Одина ўз сўзини битирган чоқда чойхона эшиги кўча томон-
дан бошда секинроқ, тиқ, тиқ урилди. Бу'ердагилар жим бўлнб