С а д р и д д и н а й н и й э с к и м а к т а б

русчани ўрганган, саводсиз бўлгани ҳолда анча-мунча закондан
хабардор бўлган бир танишимдан эшитдим.
У номаълум киши сиёсат ва ҳукумат тартибларидан бутун
хабарсиз бўлиб, ўз эшитганларини авомона нақл қилган бўлса
ҳам, у кунлардаги сиёсий аҳволни шу қисқагина сўзи билан
бутун ифода қилган эди; чунки Керенский ўзини подшо эълон
қилмаган бўлса ҳам подшолик сиёсатини айни давом қилдир-
моқда эди, ҳатто ишчи ва деҳқонларнинг уйларини бузиб, хотин-
ларини бева, болаларини етим қолдирган, мамлакатнинг бутун
борлиқ ва ободонлигини куйдирган урушни ҳам давом қилдирувга
қарор бериб, ҳужумга буюрган эди.
Ишчиларнинг ягона доҳийси Ленин Муваққат ҳукуматнинг
сиёсий ва ижтимоий башарасини бошдан, февраль инқилоби кун-
ларида аниқлаб қўйган, шунияг учун февраль инқилоби кейинги
мақсад эмас, балки буюк ижтимоий инқилобнинг даромади, деб
иккинчи инқилобга ҳозирлана бошлаган эди.
Мана шундай бўлиб, Ленин ва унинг партияси — большевик-
лар партияси раҳбарлиги остида ишчилар, аскарлар ва меҳнаткаш
деҳқонларнинг фикрлари бир нуқтага — ҳукуматни Шўролар
қўлига олиш нуқтасига тўпланиб, 1917 йил 25 октябрда (янгича
7 ноябрда) катта ва зўр қўзғолон ясади. Ҳукумат Шўролар қўлига
олиниб, бу инқилоб тарих бетларига Окрябрь инқилоби номи
билан ёзилди.
Бизнинг содда сиёсатчимиз айтганча, ҳар ерда Николай ва Ке-
ренский одамлари (бойлар, сармоядорлар, катта ер эгалари, эски
амалдорлар ва уларнинг ювиндихўрлари бўлган зиёлилар ва руҳо-
нийлар) бирлашиб, Октябрь инқилобига қарши қўзғалмокда эдилар.
Бизнинг сиёсатчимизнинг маълумотини эшитган бир тошкент-
лик:
— Бизнинг шўройи ислом қайси томонда экан?— деб сўради,
у киши:
— Билмайман,— деб жавоб берди.