С а д р и д д и н а й н и й э с к и м а к т а б

тушди ва дарё лабининг ҳар томонига кўз ташлади: на бирон
кема, на бирон гупсар ва на бирон одам кўринди. Фақат дарёдан
узоқдаги қамишзор этагида бир қора уй куринар эди, холос. У
тенадан тушиб, ўша қора уй томон равона бўлди. Қора
уйга етгач, Етим ичкарига мўралади. Уйда қорачадан келган
ўрта ёшли бир туркман гулханнинг тепасига чойдишни осиб қўйиб
тагига ўтин қалаб ўт ёқарди. Етим туркманга салом берди.
— Ваалайкум ассалом, кел, ўғлим,— деди туркман.
Етим уйга кирди. Туркман у билан қўл бериб кўришди ва
185
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ўтиришга жой кўрсатдл. Уй эгаси туркман тилида ҳол-аҳвол
сўрагач, Етимнинг кимлиги ва мақсадини суршитирди.
Етим ўзининг нарпги қиргоқ мамлакати фарзанди эканлигини,
онасини кўрмоқ учун бу томонга ўтмоқчи эканлигини айтди.
— Бунинг учун бир оз сабр қилмоғинг лозим,— деди туркман.
— менинг бу ердаги асосий касбим деҳқончилпк бўлса-да, тўгри
келиб қолса, баъзан одамларни дарёдан ўтказиб ҳам қўяман.
Лекин бу ердан тўғри кишилар ўтмайди, қочоқлар ва қочиб ўтган-
ларнннг малайлари ўтказилади. Уларнинг молини дарёдан ўтка-
зиш учун ўз жонингдан кечишинг керак. Шунинг учун ҳам мен
бу ишни хун баҳойим миқдорида пул олган вақтимдагина адо
этаман.
Туркман бнр оз жим бўлиб, гулханга ўтин ташлади ва ўчиб
қолган оловни нуфлаб ёидиргач, гапини давом эттирди:
— Сен бирон серпул қочоқ найдо бўлгунча сабр эт, менинг
хизматимни қилиб, деҳқончилигимга ёрдамлашиб юр.
Етим туркманнинг таклифига рози бўлди ва: «Кечроқ бўлса
ҳам мақсадим шу ерда амалга ошади», деб кўнглидан ўтказди.
Чойдиш ҳам қайнади. Туркман икки чойнакка чой дамлаб,