Резервная копия Монография Адилбекова cdr

Sochlarning jinsiy mansubligini aniqlash.
Hozirgi paytda sochlarning jinsiy 

---

90 
mansubligini aniqlash imkoniyati topilgan bo‘lib, bu bir necha usullar yordamida 
aniqlanadi. Soch ildizi hujayralarida jinsiy xromatin tekshiriladi va uni o‘rganish 
bilan soch qaysi jinsga mansubligi aniqlanadi. Bundan tashqari, sochning jinsiy 
mansubligini aniqlash maqsadida, uning kimyoviy tarkibi o‘rganiladi. Erkak va 
ayolning sochlari ba’zi bir elementlarning miqdoriga qarab farqlanadi. Sochlarning 
kimyoviy tarkibi har xil usullar bilan aniqlanadi. Shu maksadda emission- spektral 
va infraqizil nurlar yordamida spektrofotometrik tekshirishlari o‘tkaziladi. 
Insonga tegishli boshqa biologik ob’ektlardan sochlar uzoq muddat chirish 
jarayoniga bardosh berishi bilan farqlanadi. Murdani qanday sharoitda (tuproq, 
havo, suv, botqoq, harorat) qolganligiga qarab sochlar rangi o‘zgarishi mumkin. 
Masalan, tuproqda saqlangan sochlar bir necha o‘n yillardan so‘ng qizg‘ish-
qo‘ng‘ir, kizg‘ish-sarg‘ish rangta o‘tishi mumkin. Ular xiralashadi, o‘z elastikligini 
yo‘qotadi, ammo strukturasini saqlab qoladi. Shu sababdan jarohat belgilari 
yumshoq to‘qimalar chirishi natijasida yo‘qolganda ham ularni sochlarni tekshirish 
orqali aniqlash imkoniyati mavjud. 

---

91 
Nazorat savollari 
1.
Hodisa joyida sochga o‘xshash ashyoviy dalillar qanday topiladi? 
2.
Sochga gumon qilingan ob’ektlar laboratoriya tekshiruvi uchun qanday 
tartibda olinadi? 
3.
Sochning sud-tibbiy ekspertizasida qanday masalalar hal etiladi? 
4.
Tekshiriladigan ob’ekt soch yoki soch emasligi qanday usullar 
yordamida aniqlanadi?
5.
Odam va hayvon sochlari qanday farqlanadi? 
6.
Sochlarning jinsiy mansubligini aniqlash qanday tekshiruv usullariga 
asoslangan? 
7.
Gumonlanuvchi yoki ayblanuvchilardan qanday tekshiruv maqsadda 
soch namunalari olinadi? 
8.
Sochning muayyan shaxsga tegishli ekanligi qanday aniqlanadi? 
9.
Sochning regional mansubligi qanday aniqlanadi? 
10.
Sochda kimyoviy yoki yuqori harorat ta’siri bor-yo‘qligi qanday 
aniqladi? 
11.
O‘tmas jismlar ta’sirda sochda qanday o‘zgarishlar aniqlanadi? 
12.
Sochning sud-tibbiy ekspertizasi aniqlangan qanday belgilar o‘q otar 
qurollaridan jarohatlanishga xos? 
13.
Sochning o‘xshashligini aniklashda qanday usullardan foydalaniladi? 
14.
Sochga qanday buyum yoki qurol bilan jarohat yetkazilganligi qanday 
aniqlanadi?
15.
Sochni o‘zi tushganligi yoki yulib olinganligi hamda soch tez yoki 
sekinlik bilan yulinganligi qanday aniqlanadi?