Respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

G‘OYANI TANLASH

To real voqelikka duch kelmaguncha barcha g‘oyalar ajoyib
bo‘lib ko‘rinaveradi.
Rivoj topadigan g‘oyalarni aniqlash uchun ularni «elak»dan o‘tkazish zarur.
G‘oyalarni qanday tanlash kerak ?

• 
  tanlov mezonini ifodalash (eng taassurotli, eng kutilmagan, oqilona). Agar mezonlar soni bir nechta bo‘lsa, har bir mezon o‘z vaz- niga ega bo‘lishi lozim. Mezonlar g‘oyalar ishlab chiqish jarayonida to‘plangan innovasion salohiyatni yo‘qotmaslikka imkon beradi.
  
• 
  ovoz berish (ovoz berish xavfi shundan iborat bo‘lishi mumkinki, agar 6 kishi – «rozi» va 4 kishi – «qarshi» bo‘lsa, shart- ga rioya qilingan bo‘ladi, lekin jamoaning qariyb yarmi ishtiyoqi juda sust bo‘ladi).
  
• 
  prototip yaratish. Prototiplar g‘oyalarning ish qobiliyatini baholashga imkon beradi.
  

4. PROTOTIPLASH

Oddiy prototip ko‘p narsa haqida gapirib beradi. Prototiplash – to‘g‘ri yechim topish uchun yordam beradigan maketlar yaratish. Ilk bosqichda prototiplar maksimal darajada oddiy bo‘lishi lozim. Test o‘tkazilishi va g‘oya tasdiqlanishi bilan prototiplar murakkab- lashadi va qimmatlashadi.
Prototiplar quyidagi vaziyatlar uchun zarur hisoblanadi:

• 
  g‘oyalar ishlab chiqish va muammolarni hal qilish uchun. O‘ylash uchun quring;
  

148

• 
  muloqot qilish uchun. Bitta rasm mingta so‘zga, bitta proto- tip – mingta rasmga teng bo‘lishi mumkin;
  
• 
  suhbat boshlash uchun. Foydalanuvchi bilan o‘zaro aloqa
  

biror narsa atrofida tashkil qilinadigan bo‘lsa, foydaliroq bo‘ladi. Prototip – sermahsul va unumli suhbat o‘tkazish imkoniyatidir;

• 
  muvaffaqiyatsizlikka tez va kam xarajat bilan duch kelish
  

uchun. Xarajatlar qancha kam bo‘lsa, afsuslanish ham shuncha
kam bo‘ladi;

• 
  imkoniyatlarni sinab ko‘rish uchun. Oddiylik bitta yo‘nal- ishni tanlab o‘tirmasdan, birdaniga bir nechta g‘oyani sinab ko‘rish- ga imkon beradi;
  
• 
  yechim ishlab chiqish jarayonini boshqarish uchun. O‘zga-
  

radigan shartlarni aniqlash katta muammoni ko‘p sonli kichik va sinab ko‘rish oson bo‘lgan muammolarga ajratadi.
Prototip yaratish va test o‘tkazish – birgalikda ko‘rib chiqish lozim bo‘lgan ikkita bosqich.
Nimani va qanday test qilish – prototip yaratish oldidan javob berish lozim bo‘lgan ikkita savol. Bu prototip yaratish va test o‘tka- zishni aniq bosqichlarga ajratishga yordam beradi.

4.