Respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

10

basketbolda tepishga yo‘l qo‘yilmasligini bilib turib nafaqat yax- shi o‘ynab bo‘lmaydi, balki umuman o‘ynashni iloji yo‘q. Xuddi shunday, tanqidiy fikrlash ma’lum bir mantiqni bilishni talab qiladi. Biroq, nazariyani bilish uni qo‘llashga qodir emas. Siz velosipedda yurganingizda velosipedni muvozanatlashingiz kerakligini nazariy jihatdan bilishingiz mumkin, ammo bu siz uni amalga oshirishin- giz mumkin degani emas. Bu yerda amaliyot paydo bo‘ladi, chunki u sizning nazariy bilimlaringizni haqiqiy qobiliyatga aylantiradi. Biroq, sizning munosabatingiz sizning amaliyotingiz samarali va barqaror bo‘ladimi yoki bo‘lmaydimi katta farq qiladi. Agar siz pi- anino chalishni yomon ko‘rsangiz, mashq qilishga majburlash uzoq muddatda samarasiz bo‘ladi.

1. Nazariya

Endi tanqidiy fikrlash uchun zarur bo‘lgan nazariy bilimlarni ko‘rib chiqamiz. Uni beshta asosiy yo‘nalishga ajratish mumkin va ushbu mavzda biz ularning barchasini muhokama qilamiz:



1.1-rasm. Tanqidiy fikrlash uchun zarur bo‘lgan nazariy bilimlar yo‘nalishlari².



² Mualliflar tomonidan tayyorlangan

11

Tabiiyki, ba’zi mavzular boshqalarga qaraganda qiziqroq bo‘ladi. Ammo biz jang san’atlarini yoki fortepianoni o‘rganyapmizmi, aso- siy texnikalarni o‘zlashtirishimiz kerak. Ular zerikarli bo‘lishi mum- kin, ammo ular so‘nggi zamonaviy texnikaning asosini tashkil qiladi. Xuddi shu narsa tanqidiy fikrlashga ham tegishli. Ba’zi nazariyalar va prinsiplar ancha quruq va mavhum bo‘lib tuyuladi, lekin shuni ta’kidlab o‘tish mumkinki, o‘quvchi va talabalar ularni qanday qo‘llash mumkinligini tushunganlaridan so‘ng, ularning kuchini va kundalik fikrlashga bo‘lgan munosabatini qadrlashlari aniq.

2.